Cerkiew Narodzenia Pańskiego w Jarosławiu
 7610018002
| |||||||||||||||||||||
| cerkiew parafialna / muzeum | |||||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
25 grudnia/7 stycznia | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Jarosławia  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu jarosławskiego  | |||||||||||||||||||||
 57°37′50,0″N 39°53′39,7″E/57,630556 39,894361
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Cerkiew Narodzenia Pańskiego – XVII-wieczna cerkiew prawosławna w Jarosławiu. Obecnie, podobnie jak cerkwie św. Eliasza, Objawienia Pańskiego, św. Mikołaja Nadieina i św. Jana Chrzciciela jest udostępniana do zwiedzania w ramach Jarosławskiego Muzeum-Rezerwatu Architektury, Historii i Sztuki[1], będąc równocześnie czynną cerkwią w dekanacie jarosławskim centralnym eparchii jarosławskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Cerkiew została wzniesiona w latach 1635–1644. Obiekt zbudowano na miejscu starszej, drewnianej cerkwi pod tym samym wezwaniem. Właśnie w tej świątyni w 1609 przechowywana była Kazańska Ikona Matki Bożej. Fundatorami świątyni byli kupcy Akindin i Gurij Nazarjewowie, bracia, uczestnicy pospolitego ruszenia w 1612. Zamysł wzniesienia monumentalnej świątyni przerósł ich możliwości finansowe i budowę zakończyli dopiero synowie Gurija Andriej, Iwan i Michaił, którzy dokonali również zmian w pierwotnie opracowanym projekcie[3]. Imiona fundatorów umieszczono na elewacji cerkwi, co było sytuacją wyjątkową – w ten sposób honorowano fundatorów cerkwi tylko wtedy, gdy byli to władcy lub książęta, nie zaś kupcy[3].
W 1644, już po oddaniu cerkwi do użytku liturgicznego, powiększono ją o trzeci ołtarz boczny Kazańskiej Ikony Matki Bożej. Dekorację malarską we wnętrzu obiektu wykonano natomiast w 1683 z fundacji Iwana Gurjewa i jego synów. Przypuszczalnie pracami przy freskach kierowali Dmitrij Siemionow i Fiodor Ignatjew[3].
Z czasem wygląd cerkwi ulegał zmianom: rozebrano cztery boczne kopuły, pozostawiając jedynie centralną, zburzono także łącznik między cerkwią i dzwonnicą. Budowla została zamknięta po rewolucji październikowej. W latach 20. XX wieku przeprowadzono jej remont[3], zaś w 1959 przekazana nowo utworzonemu Jarosławskiego Muzeum-Rezerwatu Architektury, Historii i Sztuki, w ramach którego jest udostępniana do zwiedzania[1]. Muzeum długo nie dysponowało wystarczającymi środkami na konserwację; w końcu XX w. jedna ze ścian dzwonnicy zaczęła się walić i dopiero wówczas cały budynek poddano gruntownemu remontowi. Cerkiew jest okazjonalnie użytkowana liturgicznie[2].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Kompleks architektoniczny cerkwi składa się z budynku świątyni oraz wolno stojącej dzwonnicy, wzniesionej na planie prostokąta, krytej dachem namiotowym zdobionym lukarnami, która pełni równocześnie funkcję bramy wjazdowej na teren obiektu[3]. W rozplanowaniu cerkiew przypomina starszą cerkiew św. Mikołaja Nadieina w Jarosławiu – podobnie jak ona, cerkiew Narodzenia Pańskiego zbudowana została na wysokim podklecie, zwieńczona pięcioma kopułami (w obydwu świątynia zostały one rozebrane w XIX w.[4][3])i z trzech stron otoczona dwukondygnacyjną galerią. W obu obiektach sakralnych od zachodu znajduje się również ganek prowadzący na górne piętro galerii. Obie świątynie posiadają także po dwa ołtarze boczne w północnej i południowej części galerii. W odróżnieniu natomiast od cerkwi św. Mikołaja cerkiew Narodzenia Pańskiego posiada dzwonnicę wolno stojącą, a nie usytuowaną w narożniku budowli. Dzwonnica pierwotnie łączyła się z głównym budynkiem[3]. Na jej drugiej kondygnacji pierwotnie znajdowała się niewielka cerkiew Guriasza, Samsona i Awiwa, otoczona otwartą galerią[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Памятники архитектуры [online], yarmp.yar.ru [dostęp 2016-11-29] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02].
- ↑ a b Ярославское Центральное благочиние [online], yareparhia.ru [dostęp 2016-11-30].
- ↑ a b c d e f g h Церковь Рождества Христова [online], yaroslavlru.ru [dostęp 2016-12-26].
- ↑ Храм Николы Надеина. Благовещенский придел [online], nikolanadein.ru [dostęp 2016-12-26].