Cestrum parqui

*Cestrum parqui*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	psiankowce
Rodzina	psiankowate
Rodzaj	Cestrum
Gatunek	Cestrum parqui
	Nazwa systematyczna
	Cestrum parqui L’Hér; Stirp. nov. 73, t. 36. 1788
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cestrum parqui – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych^[4]. Lokalnie znany pod nazwami palqui, parqui lub hediondilla. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie jego zasięg obejmuje obszar od środkowego Chile i północnej Argentyny, poprzez Urugwaj, Paragwaj, Boliwię po środkową i wschodnią Brazylię. Poza tym szeroko rozprzestrzeniony jako gatunek inwazyjny^[5]. Na niektórych obszarach podlega obowiązkowemu zwalczaniu (np. w Nowej Południowej Walii nakazuje to Weeds Act z 1993).

Morfologia

Pokrój: Jest wyprostowanym, wieloletnim krzewem o wysokości 2-3 metrów^[6].
Łodyga: Krucha. Młode łodygi są białawe, starsze pędy są zielone, ciemniejsze, prążkowane u podstawy i marmurkowe powyżej.
Liście: Jasnozielone liście o długości ok. 12 cm i szerokości do 2,5 cm przechodzą w pełny kolor zielony. Po złamaniu wydzielają gęsty sok o silnym zapachu^[7].
Kwiaty: Zielonkawożółte. W dzień roślina wydziela nieprzyjemny zapach zbliżony do zapachu moczu, podczas gdy w nocy pachnie.
Owoce: Ciemnofioletowe, owalne jagody o długości 1 cm. Mają ciemnopurpurowy miąższ i 1-2 nasiona o długości od 3 do 4 mm o nieregularnym kształcie i ostrych krawędziach.

Biologia i ekologia

Występuje przede wszystkim w krajobrazie rolniczym, na obszarach nadbrzeżnych i zakrzewionych. Na pastwiskach wypiera inne gatunki, a ze względu na swe trujące właściwości stanowi zagrożenie dla bydła. Kolonizuje także tereny podmokłe wzdłuż cieków, których prądy pomagają w jej rozsiewaniu. Nasiona roznoszone są także przez ptaki.

Gatunek ten stanowi poważny problem w rolnictwie, ze względu na toksyczność dla zwierząt gospodarskich (zwłaszcza bydła i drobiu). Wszystkie części materiału roślinnego – łodygi, liście, owoce, stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt. Śmierć jest zwykle szybka i bolesna. Roślina może stanowić także zagrożenie dla niektórych innych zwierząt i ludzi. Kora C. parqui stanowi jednak jeden ze składników diety koszatniczek^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-29] (ang.).
↑ Cestrum parqui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Cestrum parqui, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-10-28] (ang.).
↑ Cestrum parqui. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-10-29]. (ang.).
↑ Global Invasive Species Database
↑ Cestrum parqui : Diario de plantas. [dostęp 2017-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-07)].
↑ Charles A. Woods, David K. Boraker. Octogon degus. „Mammalian species”, s. 1–5, 21 listopada 1975. The American Society of Mammalogists. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-29] (ang.).

[iucn-3] Cestrum parqui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Cestrum parqui, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-10-28] (ang.).

[5] Cestrum parqui. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-10-29]. (ang.).

[6] Global Invasive Species Database

[7] Cestrum parqui : Diario de plantas. [dostęp 2017-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-07)].

[8] Charles A. Woods, David K. Boraker. Octogon degus. „Mammalian species”, s. 1–5, 21 listopada 1975. The American Society of Mammalogists. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]