Chrobotek widlasty
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chrobotek widlasty |
| Nazwa systematyczna | |
| Cladonia furcata (Huds.) Schrad. Spicil. fl. germ. 1: 107 (1794) | |
.jpg)
.jpg)
Chrobotek widlasty (Cladonia furcata (Huds.) Schrad.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował William Hudson nadając mu nazwę Lichen furcatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1794 Heinrich Adolf Schrader, przenosząc go do rodzaju Cladonia[1].
- Baeomyces spinosus var. palamaeus Ach. 1803
- Cenomyce furcata (Huds.) Ach. 1810
- Cenomyce racemosa var. pinnata Flörke 1821
- Cladonia furcata var. cancellata Müll. Arg. 188
- Cladonia furcata (Huds.) Schrad. 1794) var. furcata
- Cladonia furcata var. palamaea (Ach.) Nyl. 1887
- Cladonia furcata var. pinnata (Flörke) Vain. 1887
- Cladonia furcata var. tenuicaulis Müll. Arg. 1882
- Cladonia narkodes Kremp. 1881
- Cladonia palamaea (Ach.) Fink 1935
- Cladonia pinnata (Flörke) Anders 1936
- Lichen furcatus Huds.
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2]. Index Fungorum wyróżnia jeden podgatunek – Cladonia furcata subsp. subrangiformis (L. Scriba ex Sandst.) Hennipman 1967[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Plecha z glonami protokokkoidalnymi, zróżnicowana na plechę pierwotną i wtórną. Plecha pierwotna ma postać drobnych łusek i zanika bardzo wcześnie. Plecha wtórna to wałeczkowate i nieco rozdęte podecja o wysokości 2–5 cm i grubości 0,7–2 mm. Podecja kilkukrotnie rozgałęziają się widlasto lub nieregularnie. W miejscu rozgałęzień zazwyczaj znajduje się otworek, a na grubszych gałązkach podłużne szczeliny. Występuje dość duże zróżnicowanie morfologiczne: u niektórych okazów całe podecja pokryte są łuskami, u niektórych występują one tylko u podstawy, u większości jednak zazwyczaj brak łusek. Powierzchnia ma barwę szarą, szarozieloną, oliwkową lub brunatną i jest również zróżnicowana u różnych okazów; może być gładka, pokryta areolkami lub brodawkami. Podecje występują pojedynczo, lub tworzą murawki[4]. Zakończenia gałązek są szydłowate. Urwistków brak. Reakcje barwne: rdzeń K+ żółty do brunatnego, C-, P+ czerwony[5].
Dość często na szczytach gałązek występują apotecja o brązowych tarczkach i średnicy 0,3–1 mm. W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, jednokomórkowych askospor o rozmiarach 9–18 × 2,5–3,5μm[4]. Na czubkach podecjów występują także pyknidy w kształcie urny z bezbarwną galaretką wewnątrz[5].
Kwasy porostowe: kwas fumarioprotocetrariowy[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy, ale jest na położonej na północ od niej wyspie Króla Jerzego, znany jest także na wielu innych wyspach na całym świecie. W Europie północna granica jego zasięgu sięga po północny skraj Półwyspu Skandynawskiego[6]. W Polsce jest pospolity na niżu i w niższych położeniach górskich[4].
Rośnie na ziemi, w miejscach świetlistych i suchych: na wydmach, torfowiskach, oraz w świetlistych lasach sosnowych[4].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobny jest chrobotek trocinowaty (Cladonia scabriuscula), ale wierzchołki gałązek ma ziarenkowate i występują na podecjach urwistki[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2015-02-08]. (ang.).
- ↑ a b c d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
- ↑ a b c d Consortium of North American Lichen Herbaria. [dostęp 2014-07-23].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-04-18].