Chyżny (dopływ Jasiołki)
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Lokalizacja | |
| Potok | |
| Długość | ok. 7,8 km |
| Źródło | |
| Wysokość |
ok. 700-710 m n.p.m |
| Ujście | |
| Recypient | Jasiołka |
| Miejsce | |
| Wysokość |
432 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie gminy Jaśliska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
Chyżny (też: Hyżny) – niewielki potok w grupie Jawornika w Beskidzie Niskim, prawobrzeżny dopływ Jasiołki. Długość ok. 7,8 km.
Źródła na wysokości ok. 700-710 m n.p.m., na północnych stokach masywu Kanfiniarki i południowo-zachodnich Jawornika. Spływa początkowo w kierunku północno-zachodnim, a następnie zatacza szeroki łuk w lewo wokół góry Bania Szklarska i dalej płynie na południe. Poniżej nieistniejącej wsi Szklary robi dwa duże meandry, po czym na wysokości ok. 432 m n.p.m. na terenie Jaślisk uchodzi do Jasiołki.
Hydronim ten pochodzi od słowa chyża tj. chałupa (nazwa może oznaczać potok płynący między domami). Właściwy kształt graficzny nazwy powinien więc wyglądać „Chyżny”, a nie „Hyżny” lub „Hyżna”, jak oznaczono ten potok [na mapach][1]. Nazwa potoku wzmiankowana była już na początku XVI w.: w 1527 r. biskup przemyski Andrzej Krzycki wydał przywilej lokacyjny wsi Szklary nad potokiem zwanym Chyzne, pozwalając sołtysowi wybudować młyn z sadzawkami na tymże potoku. Z czasem nazwa zaczęła pojawiać się w formie Hyżny, początkowo na mapach wojskowych, później topograficznych (na mapie 1:50 000 z lat 70. XX w. dodatkowo zniekształcona do formy Wyżny[1]). Za nimi utrwalił się m.in. na mapach turystycznych[2][3], i w przewodnikach turystycznych[4]. Również aktualny „Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu” Instytutu Historii PAN podaje: „HYŻNY (1527 Chyzne) potok, prawy dopływ Jasiołki (...)”[5]. Nowsze mapy[6] wracają do formy Chyżny – zapewne w oparciu o wywód W. Krukara przytoczony wyżej.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. Compass, Kraków 2004, ISBN 83-89165-54-6;
- Krygowski Władysław: Beskid Niski, Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia), wyd. II poprawione i uzupełnione, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Krukar Wojciech: Wybrane nazwy topograficzne na mapach Łemkowszczyzny wschodniej, w: "Magury" 92, s. 46, ISBN 83-85141-09-X
- ↑ Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:125 000, wyd. PPWK, Warszawa 1972
- ↑ Beskid Niski i Pogórze. Mapa turystyczna 1:125 000, wyd. PPWK, Warszawa 1979
- ↑ Krygowski W.: op. cit.
- ↑ “Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu” Sanok, część I, s. 164
- ↑ Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. Compass, op. cit.