Marabut jawajski
| Leptoptilos javanicus[1] | |||
| (Horsfield, 1821) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
marabut jawajski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Marabut jawajski[4] (Leptoptilos javanicus) – gatunek dużego ptaka z rodziny bocianów (Ciconiidae). Występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1821 roku amerykański przyrodnik Thomas Horsfield, nadając mu nazwę Ciconia Javanica[2]. Holotyp pochodził z Jawy[5].
Gatunek monotypowy[5][6].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Leptoptilos: gr. λεπτος leptos „delikatny”; πτιλον ptilon „pióro”[7].
- javanicus: Jawa, Indonezja[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Marabut jawajski występuje w Nepalu, Indiach i Sri Lance do południowej Chińskiej Republiki Ludowej (gdzie prawdopodobnie jest wymarły), w Indochinach, na Wielkich Wyspach Sundajskich i Bali[5][6][9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 110–120 cm[5], rozpiętość skrzydeł 2,1 m[10]; masa ciała 4000–5230 g[5]. Jego grzbiet jest czarny, a brzuch biały. Głowę ma podobną do sępa, z długim i grubym dziobem. U ptaków dorosłych twarz jest czerwonawa, a szyja żółta, osobniki młodociane mają brązowawą głowę i białą szyję[11].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje różnego rodzaju tereny podmokłe naturalne lub zmodyfikowane przez człowieka, zarówno otwarte, jak i zalesione. Populacje na wybrzeżach często spotykane w namorzynach lub na równiach pływowych[3].
W skład pożywienia tego zwierzęcia wchodzą jaszczurki, gryzonie, żaby, owady[10], ryby, skorupiaki i padlina[5].
Gniazduje kolonijnie na dużych drzewach; historycznie odnotowywano też gniazda na klifach[3]. Gniazdo to duża konstrukcja z gałązek, szeroka na około 1,5 m i o głębokości około 1,2 m[5]. W zniesieniu 2–4 jaja, najczęściej 3[5].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2023 roku klasyfikuje marabuta jawajskiego jako gatunek bliski zagrożenia (Near Threatened – NT). Wcześniej, od 1994 roku był uznawany jako gatunek narażony na wyginięcie (Vulnerable – VU). Trend liczebności populacji jest spadkowy i szacuje się ją na 5000–15 000 dorosłych osobników[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Leptoptilos javanicus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b T. Horsfield. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13, s. 188, 1821. (ang. • łac.).
- ↑ a b c d Leptoptilos javanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ciconiidae Sundevall, 1836 - bociany - Storks (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-07-07].
- ↑ a b c d e f g h A. Elliott, E.F.J. Garcia & P.F.D. Boesman: Lesser Adjutant (Leptoptilos javanicus). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2022. DOI: 10.2173/bow.lesadj1.01. [dostęp 2022-07-07]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker, P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, cormorants, darters. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-02-26]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Leptoptilos [dostęp 2022-07-07].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, javanicus [dostęp 2022-07-07].
- ↑ Elliott, A., Garcia, E.F.J. & Boesman, P.: Lesser Adjutant (Leptoptilos javanicus). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-26].
- ↑ a b Lesser Adjutant. Betelnut Jeep Tours, 2007. [dostęp 2009-11-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-18)].
- ↑ Lesser Adjutant Leptoptilos javanicus. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2022-07-09]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).