Cios (architektura)
Cios – blok z kamienia najczęściej w kształcie prostopadłościanu. Ma przynajmniej jedną powierzchnię obrobioną w sposób dekoracyjny techniką dłutowania, młotkowania, gładzenia, groszkowania, szpicowania[1] i przeznaczoną do eksponowania na powierzchni lica budowli. Stosowany był do wznoszenia monumentalnych budynków już w starożytności (Egipt, Grecja, Rzym), w budownictwie romańskim i gotyckim, później w budynkach reprezentacyjnych (najczęściej neoromańskich) oraz przy budowie silnie obciążonych elementów, jak fundamenty, filary mostów i wiaduktów[2][3]. W świątyni Jowisza w Baalbeku ciosy miały długość 9,5 metra i szerokość 4 metrów. W średniowieczu ze względów ekonomicznych tylko w przypadku okazałych budowli, np. niektórych katedr, stosowano wyłącznie ciosy. W innych budowlach ciosy służyły wyłącznie jako elementy konstrukcyjne (np. węgły), a przestrzeń między nimi była wypełniana drobnymi kamieniami, często o różnej wysokości[4].
Ciosy można obrabiać na dziko (o nieregularnej powierzchni), ze sfazowanymi krawędziami, na wzór szlifu diamentowego, poduszkowy itp.[3]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sztuka świata. Słownik terminów A-K. Warszawa: Arkady, 2013. t. 17, s. 127. ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ Szolginia 1982 ↓, s. 66.
- ↑ a b Koch 2008 ↓, s. 459.
- ↑ Mączeński 1956 ↓, s. 17-18.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Witold Szolginia: Architektura i budownictwo. 1982. ISBN 83-204-0291-3.
- Wilfried Koch: Style w architekturze. 2013. ISBN 978-83-7943-007-9.
- Zdzisław Mączeński: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1956.