Cubanicula xanthorrhizos

*Cubanicula xanthorrhizos*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	hemodorowate
Rodzaj	Cubanicula
Gatunek	Cubanicula xanthorrhizos
	Nazwa systematyczna
	Cubanicula xanthorrhizos (C. Wright ex Griseb.) Hopper et al.; PhytoKeys 169: 11 (2020)
Synonimy
	Xiphidium xanthorrhizon C.Wright ex Griseb.;
	Xiphidium xanthorrhizon C.Wright ex Griseb.;
	Systematyka w Wikispecies

Cubanicula xanthorrhizos (C.Wright ex Griseb.) Hopper et al. – gatunek rośliny z monotypowego rodzaju Cubanicula Hopper et al. z rodziny hemodorowatych. Występuje endemicznie w zachodniej Kubie, a jej zasięg ograniczony jest do prowincji Pinar del Río i wyspy Isla de la Juventud. Występuje na obrzeżach lasów sosnowych, na otwartych, antropogenicznych sawannach i obrzeżach jezior, w głębokim, kwaśnym piasku kwarcowym, z niewielką ilością materii organicznej i żwiru kwarcytowo-laterytowego na powierzchni^[4].

Nazwa naukowa rodzaju została nadana na cześć Kuby. Zdrobnienie „-icula” jest aluzją do faktu, że rodzaj ten ustępuje jedynie Pyrrorhiza pod względem ograniczonego zasięgu geograficznego w całej rodzinie hemodorowatych^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Wieloletnie rośliny zielne, o wysokości 50–180 cm^[4].

Pędy: Podziemne, krótkie, kłącze^[4].

Liście: Zebrane w rozetę, siedzące, unifacjalne, równowąsko-eliptyczne do wąsko eliptycznych, nagie, wielkości (5–)15,7–60.3–(85) × 0,3–3,4 cm^[4].

Kwiaty: Rosną od 3 do 19 w skrętkach zebranych od 9 do 27 w silnie rozgałęziony tyrs. Pęd kwiatostanowy długości 43,7–75,2 cm, gęsto kutnerowaty. Podsadka tyrsu równowąsko-eliptyczna, naga lub biało owłosiona, wielkości 5,1–7,8 × 0,5–1,5 cm. Podsadki skrętków równowąsko-lancetowate do lancetowatych, nagie do rzadko owłosionych. Szypułki długości 1,4–5,6 cm, zielone, biało kutnerowate. Przysadki wielkości 2,8–6,3 × 1,3–2 mm, eliptyczne do jajowatych, nagie do kutnerowatych. Okwiat grzbiecisty, średnicy 1,3–2,6 cm, dzwonkowaty. Listki zewnętrznego okółka nierówne, górne nieco krótsze, eliptyczne do wąsko jajowatych, z zewnątrz białe do morelowych, nagie do słabo owłosionych, wewnątrz białe, nagie. Listki wewnętrznego okółka nierówne, dwa górne nieco krótsze i odchylone, odwrotnie jajowate do szeroko podługowatych, z zewnątrz białe do morelowych, rzadko jasnopomarańczowe, nagie, wewnątrz białe, nagie. Trzy górne listki okwiatu zrośnięte u nasady do połowy długości. Pręciki trzy. Dwa boczne z nitkami o długości 1,5–3,5 mm, lekko skręcone, u nasady kremowe do morelowych, wierzchołkowo białe, nagie; pylniki 1,8–2,8 × 0,6–1 mm, dołączone grzbietowo, podługowate, jasnożółte. Pręcik przyśrodkowy z nitką o długości 4,2–5,6 mm, zagiętą do góry, kremową do morelowej, wierzchołkowo białą, nagą; pylniki 0,9–2,2 × 0,3–0,7 mm, dołączone grzbietowo, szeroko podługowate, białe. Zalążnia wielkości 0,8–1 × 0,6–0,7 mm, szeroko elipsoidalna, trójkomorowa, czerwonopomarańczowozielona, gładka, gęsto owłosiona wzdłuż grzbietów przegród. Szyjka słupka długości 5,8–7,3 mm, zagięta do góry, kremowa do morelowej, wierzchołkowo biała, naga. Znamię lejkowate, białe, ogruczolone. Kwitnie od października do kwietnia^[4].

Owoce: Półkuliste do wklęsłych, jajowate, trójgraniaste, ciemnobrązowe torebki wielkości 6–8,1 × 6,4–9,8 mm. Nasiona wielkości 1,9–3 × 1,7–3,2 mm, ciemnobrązowe do czarnych, grzbietowo owłosione; włoski pomarańczowe do czerwonych^[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna: Rodzaj z monotypowego rodzaju Cubanicula z podrodziny Haemodoroideae w rodzinie hemodorowatych (Haemodoraceae) w rzędzie komelinowców (Commelinales)^[4].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-03-19] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-09-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h N.A. Helme, H.P. Linder. Morphology, evolution and taxonomy of Wachendorfia (Haemodoraceae). „Bothalia”. 22 (1), s. 59-75, 1992.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-03-19] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-09-15]. (ang.).

[rev-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h N.A. Helme, H.P. Linder. Morphology, evolution and taxonomy of Wachendorfia (Haemodoraceae). „Bothalia”. 22 (1), s. 59-75, 1992.

[1]

[2]

[3]

[4]