Czuwaliczka jadalna

Czuwaliczka jadalna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	dławiszowce
Rodzina	dławiszowate
Rodzaj	czuwaliczka
Gatunek	czuwaliczka jadalna
	Nazwa systematyczna
	Catha edulis (Vahl) Forssk. ex Endl.; Ench. bot. 575. 1841
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Czuwaliczka jadalna (Catha edulis (Vahl) Forssk. ex Endl.) – gatunek zimozielonej rośliny z rodziny dławiszowatych (Celastraceae). Występuje w Afryce Wschodniej i Arabii. Jest również uprawiana^[4].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Krzew lub małe drzewo^[4].
Liście: Skórzaste, szeroko jajowate, karbowane. Mają nerwy i brzegi zabarwione na czerwono^[4].
Kwiaty: Drobne, 5-krotne, białe^[4].
Owoce: Torebki^[4].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Sprzedawca czuwaliczki w Burco (Somalia)

Roślina znana już w świecie starożytnym. Była używana między innymi przez Egipcjan, którzy odkryli jej właściwości stymulujące. Współcześnie stosowana zwłaszcza w Jemenie, gdzie uprawy czuwaliczki jadalnej stanowią ponad 40% wszystkich upraw roślinnych i mogą być źródłem dochodu dla nawet 90% rodzin jemeńskich^[5]. Jej świeże lub suszone liście są używane przez mieszkańców do żucia oraz do sporządzania naparu^[4].

Legalność[edytuj | edytuj kod]

Na mocy ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii posiadanie roślin żywych, suszu, nasion, wyciągów oraz ekstraktów z czuwaliczki jadalnej jest w Polsce nielegalne^[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

betel (używka)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19] (ang.).
↑ Catha edulis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989, s. 71-72. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Beata Błaszczyk. Przeklęta roślina źródłem rzadkiej przyjemności. „Rzeczpospolita”. Sobota-niedziela, 23-24 lutego 2008 roku. 46 (7947). s. A 11.
↑ Dz.U. z 2009 r. nr 63, poz. 520

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-12-19] (ang.).

[iucn-3] Catha edulis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[podbiel-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989, s. 71-72. ISBN 83-09-00256-4.

[Przeklęta_roślina_źródłem-s11-5] Beata Błaszczyk. Przeklęta roślina źródłem rzadkiej przyjemności. „Rzeczpospolita”. Sobota-niedziela, 23-24 lutego 2008 roku. 46 (7947). s. A 11.

[dzust-6] Dz.U. z 2009 r. nr 63, poz. 520

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]