Czużyca
 Curculigo orchiodes | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
czużyca | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Curculigo J. Gaertner Fruct. 1: 63. t. 16, f. 11. Dec 1788[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
C. orchiodes J. Gaertner[3] | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
Czużyca (Curculigo Gaertn.) – rodzaj roślin należący do rodziny przyklękowatych (Hypoxidaceae), obejmujący około 20 gatunków występujących w strefie klimatu tropikalnego i subtropikalnego na wszystkich kontynentach[4]. W owocach występującej w Malezji i Wietnamie Curculigo latifolia wykryto białko kurkulinę 900 razy słodszą od sacharozy[6][7]. Ten sam gatunek dostarcza bardzo trwałych włókien[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Wieloletnie geofity ryzomowe, często z kłączem bulwiastym.
- Liście
- Odziomkowe, w liczbie kilku, siedzące lub ogonkowe. Blaszka liściowa zazwyczaj lancetowata, często fałdowana.
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostanach groniastych lub kłosowych wyrastających na głąbikach z kątów liści. Kwiaty obupłciowe lub jednopłciowe. Okwiat składa się z równych rozmiarami, okazałych listków, zwykle żółtej barwy. czasem u nasady zrastają się w krótką rurkę. Pręciki o bardzo krótkich nitkach zrośnięte są u nasady z listkami okwiatu. Zalążnia zwykle jest owłosiona, zawiera 2 lub więcej zalążków. Słupek kolumnowo wzniesiony, zakończony 3-dzielnym znamieniem.
- Owoce
- Jagoda, czasem zaostrzona na końcu jeśli rurka okwiatu zachowuje się na owocu. Nasiona są drobne[4].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
- Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd szparagowce (Asparagales), rodzina przyklękowate (Hypoxidaceae)[2].
- Gatunki[5]
- Curculigo annamitica Gagnep.
- Curculigo breviscapa S.C.Chen
- Curculigo conoc Gagnep.
- Curculigo disticha Gagnep.
- Curculigo ensifolia R.Br.
- Curculigo erecta Lauterb.
- Curculigo maharashtrensis M.R.Almeida & S.Yadav
- Curculigo orchioides Gaertn.
- Curculigo pilosa (Schumach. & Thonn.) Engl.
- Curculigo racemosa Ridl.
- Curculigo savantwadiensis M.R.Almeida & S.Yadav
- Curculigo scorzonerifolia (Lam.) Baker
- Curculigo seychellensis Bojer ex Baker
- Curculigo sinensis S.C.Chen
- Curculigo tonkinensis Gagnep.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-24] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ a b c Curculigo. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ a b Curculigo Gaertn.. aMonocot. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ Barbara Hojden: Stevia rebaudiana - źródłem naturalnych substancji słodzących. [w:] Wiadomości Zielarskie 3/2000 [on-line]. Media Park SA. [dostęp 2013-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-05)]. (pol.).
- ↑ Yamashita H, Theerasilp S, Aiuchi T, Nakaya K, Nakamura Y, Kurihara Y. Purification and complete amino acid sequence of a new type of sweet protein taste-modifying activity, curculin. „J. Biol. Chem.”. 265 (26), s. 15770–15775, 1990.
- ↑ Rośliny kwiatowe 2. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 368, seria: Wielka Encyklopedia Przyrody. ISBN 83-7079-779-2.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):