Przejdź do zawartości

Datnów

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Datnów
Dotnuva
Ilustracja
Kościół parafialny w Datnowie
Herb
Herb
Państwo

 Litwa

Okręg

 kowieński

Populacja (2001)
• liczba ludności


775

Położenie na mapie Litwy
Mapa konturowa Litwy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Datnów”
Ziemia55°22′10″N 23°53′20″E/55,369444 23,888889

Datnów (lit. Dotnuva) – miasteczko na Litwie, na Auksztocie, nad Datnówką, w okręgu kowieńskim, w rejonie kiejdańskim, przy drodze KiejdanySzawle.

Prywatne miasto szlacheckie Datnowo lokowane w 1572 roku, położone było w Księstwie Żmudzkim[1].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Dwór Chrapowickich w Datnowie

Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą z XIV wieku, od 1372 była centrum lokalnej gminy. W XVI wieku w pobliskiej Akademii zbudowano dwór, w którym dzisiaj mieści się Akademia Rolnicza. Własność Kaspra Sołłohuba, który w 1570 roku sprzedaje miasto Janowi Mleczce za 1260 kóp groszy litewskich[2]. W 1636 miasteczko wzbogaciło się o kościół. W 1637 Datnów otrzymał prawa miejskie. W 1702 osiedlili się tutaj bernardyni. W I połowie XVIII wieku Datnów stał się własnością Niemirowiczów-Szczyttów. Po śmierci kasztelana mścisławskiego Józefa Niemirowicza-Szczytta w 1745 Datnów odziedziczył jego syn - szambelan króla Stanisława Leszczyńskiego gen. Krzysztof Niemirowicz-Szczytt. W 1768 rozpoczęto budowę murowanego klasztoru w stylu barokowym, a w 1773 murowanego kościoła. W 1776 Krzysztof Niemirowicz-Szczytt bezpotomnie umarł i został pochowany w kościele Bernardynów w Datnowie. Datnów przechodzi do jego siostry - instygatorowej litewskiej Teresy z Niemirowiczów-Szczyttów Chrapowickiej[3][4]. Teresa wraz z mężem Eustachym Chrapowickim ufundowała w Datnowie szpital i utrzymywała szkółkę elementarną[5]. Ok. 1820 Datnów należał do ich wnuka, Antoniego Chrapowickiego, który wraz z żoną Eweliną z Światopełk-Mirskich kilkukrotnie gościł w Datnowie cesarzową Elżbietę w jej przejazdach do Prus.[2] W 1864 w ramach represji po powstaniu styczniowym klasztor zamknięto. Po 1918 roku Datnów nie powrócił do Rzeczypospolitej i znalazł się w Republice Litewskiej. Przed uzyskaniem niepodległości przez Litwę w 1918 mieszkała tu dość znaczna liczba Polaków. Znalazło to nawet odzwierciedlenie w aktualnym wówczas powiedzeniu „od Janowa do Datnowa wszędzie słychać polska mowa”.

Znane postaci

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII w., w: Acta Baltico-Slavica t. 7, 1970, s. 100.
  2. a b Datnów [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, T. XV, cz. 1, s. 389-390
  3. Szczytt Niemirowicz Józef [w:] Polski Słownik Biograficzny, PAN, 2011, s. 560-561
  4. Szczytt-Niemirowicz Krzysztof [w:] Polski Słownik Biograficzny, PAN, 2011, s. 570–571.
  5. Chrapowicki Eustachy [w:] Polski Słownik Biograficzny, 1937, s. 436.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]