Diasystem
Diasystem – analiza lingwistyczna ustanowiona w celu zdekodowania lub przedstawienia kilku spokrewnionych odmian językowych i uwydatnienia ich różnic strukturalnych[1][2].
Termin „diasystem” został stworzony przez dialektologa Uriela Weinreicha i upubliczniony w pracy z 1954 r. Uczynił to w ramach inicjatywy zabiegającej o poszerzenie perspektyw teorii strukturalistycznej i włączenie do niej analizy dialektologicznej, co miało pomóc w zrozumieniu zjawiska zróżnicowania dialektalnego. Pod koniec lat 50. propozycja Weinreicha zaowocowała badaniami mającymi na celu jej weryfikację. Uznano jednak, że koncepcja ta jest trudna do uzasadnienia, przynajmniej w kontekście strukturalizmu. Po pojawieniu się teorii generatywnej w latach 60. badacze próbowali zastosować podejście generatywne przy opracowywaniu wyjaśnień diasystemowych; jednakże również to nie przyniosło pozytywnego rezultatu[3][4].
Część socjolingwistów stoi na stanowisku, że idea diasystemu jako środka włączającego wariację w teorię lingwistyczną została wyparta przez pojęcie zmiennej językowej, wprowadzone przez Williama Labova[5][4]. W związku z tym koncepcja ta nie była nigdy częścią żadnej znaczącej teorii językowej, a termin ten znajduje ograniczone zastosowanie w językoznawstwie.
W innym ujęciu diasystem to system zawierający kilka podsystemów o tym samym rodzaju. Na przykład diasystem fonologiczny języka narodowego zawiera w sobie systemy fonologiczne poszczególnych dialektów terytorialnych[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Robert Lawrence Trask, A Dictionary of Phonetics and Phonology, London–New York: Routledge, 1996, s. 112, ISBN 978-0-415-11260-4 (ang.).
- ↑ David Crystal, A Dictionary of Linguistics and Phonetics, wyd. 6, Malden: Blackwell Publishing, 2008, s. 141, DOI: 10.1002/9781444302776, ISBN 978-1-4051-5296-9, ISBN 978-1-4443-0277-6, OCLC 873604136 (ang.).
- ↑ Chambers i Trudgill 1998 ↓, sekcja 3.3.
- ↑ a b Peter Auer, Aldo Di Luzio, Introduction. Variation and convergence as a topic in dialectology and sociolinguistics, [w:] Peter Auer, Aldo Di Luzio (red.), Variation and convergence: studies in social dialectology, Berlin: Walter de Gruyter, 1988 (Sociolinguistics and language contact 4), s. 1–10, DOI: 10.1515/9783110851601.1, ISBN 978-3-11-085160-1 (ang.).
- ↑ Chambers i Trudgill 1998 ↓, s. 44.
- ↑ Jozef Mistrík i inni, Encyklopédia jazykovedy, Bratislava: Obzor, 1993, s. 115, ISBN 80-215-0250-9, OCLC 29200758 (słow.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J.K. Chambers, Peter Trudgill, Dialectology, wyd. 2, Cambridge: Cambridge University Press, 1998 (Cambridge textbooks in linguistics), DOI: 10.1017/CBO9780511805103, ISBN 978-0-521-59646-6, ISBN 978-0-511-80510-3, OCLC 56219609 (ang.).