Diatoma anceps

*Diatoma anceps*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Supergrupa	Chromalveolata
Królestwo	protisty
Gromada	Bacillariophyta
Klasa	Bacillariophyceae
Podklasa	Fragilariophycidae
Rząd	Tabellariales
Rodzina	Tabellariaceae
Rodzaj	Diatoma
Gatunek	Diatoma anceps
	Nazwa systematyczna
	Diatoma anceps Kirchner; Algen. In: Kryptogamen-Flora von Schlesien. Part 1. (Cohn, F. Eds) Vol. 2, pp. i-iv [vii] 1-284. Breslau: J.U. Kern’s Verlag
Synonimy
	Odontidium anceps (Ehrenberg) Ralfs; Fragilaria anceps Ehrenberg 1843;
	Odontidium anceps (Ehrenberg) Ralfs; Fragilaria anceps Ehrenberg 1843;

Diatoma anceps (syn. Odontidium anceps (Ehrenberg) Ralfs^[1]) – gatunek okrzemek występujących w ograniczonym do wąskiego obszaru gronie górskich strumieni bogatych w krzemiany, pojedynczo także w małych rzekach i wodach stojących w rejonach górskich, często w bardzo małych populacjach^[2].

Morfologia

Okrzemki żyjące jako element fitobentosu, tworzące kolonie w formie zamkniętych łańcuszków. Jednokomórkowe osobniki o rozmiarach 12–85 μm długości i 4–7 μm szerokości. Pancerzyki w widoku od strony pasa obwodowego prostokątnie-tabliczkowate z nieco zaokrąglonymi kątami. Pancerzyki w pełni wykształcone składają się z czterech wstawek. W widoku od strony okrywy izopolarne, linearne, ewentualnie zbliżając się do eliptycznych z prostymi, lekko wklęsłymi lub słabo wypukłymi brzegami i wyraźnie wyodrębnionymi, wyciągniętymi lub główkowatymi końcami. Poprzeczne żebra masywne, po 3-6 na odcinku 10 μm, w środku często nieco względem siebie przesunięte i po obu stronach często zróżnicowane pod względem grubości. Prążki 18-20 w 10 μm, widoczne także w mikroskopie świetlnym. Pole osiowe bardzo wąskie, ale przy odpowiednim ustawieniu ostrości wyraźnie widoczne. Na jednym końcu okrywy znajduje się bocznie usytuowany wyrostek labialny^[2].

Jako jeden z niewielu przedstawicieli okrzemek pierzastych wytwarza spory przetrwalnikowe^[3].

Ekologia

Gatunek słodkowodny^[1]. Zasiedla wody ubogie w elektrolity, obojętne do lekko kwaśnych i oligotroficzne. Jego występowanie odnotowane zostało w Europie w krajach takich jak Polska, Albania (albańskie mokradła przybrzeżne)^[4], Wielka Brytania^[5], Czechy^[6], Niemcy^[7], Rumunia^[8], Hiszpania^[9]. Stwierdzany w gorących źródłach w Pamirze^[10]. Poza Europą i Azją występuje w Ameryce Północnej i Południowej^[1].

W polskim wskaźniku okrzemkowym do oceny stanu ekologicznego rzek (IO) uznany za gatunek referencyjny zarówno dla rzek o podłożu węglanowym, jak i krzemianowym. Przypisano mu wartość wskaźnika trofii równą 0,3 a saprobii 1,5, co odpowiada preferencjom do wód mało zanieczyszczonych^[11]. Gatunek wskaźnikowy bardzo dobrej jakości wód.

Gatunki podobne

Najbardziej podobnym z wyglądu gatunkiem jest Merdion circulare var. constrictum, która to w widoku od strony pasa obwodowego ma kształt klinowaty, stopniowo zwężający się od szerokiego bieguna górnego po biegun dolny. Widok od strony okrywy również klinowaty, z szeroko, tępo zaokrąglonym (pozbawionym wyodrębnienia) biegunem górnym^[2]. Diatoma anceps różni się jednak ze względu na swój zawsze izopolarny kształt okryw i prostokątny (a nie klinowaty) widok od strony pasa obwodowego.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Diatoma anceps [online], AlgaeBase.org [dostęp 2019-01-02] .
↑ ^a ^b ^c BąkB. M. BąkB. i inni, Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce, wyd. I, 2012, s.97, 213, ISBN 978-83-61227-96-0 [dostęp 2019-01-02] .
↑ Marcin Pliński, Andrzej Witkowski: Okrzemki – Bacillariophyta (Diatoms) (with the English key for the identification to the genus). T. 1: Okrzemki centryczne (Coscinodiscophyceae). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009, s. 18, seria: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy). ISBN 978-83-7326-649-0.
↑ MihoM. A. MihoM., WitkowskiW. A WitkowskiW., Diatom (Bacillariophyta) flora of Albanian coastal wetlands taxonomy and ecology: a review. [online], 2005, s. 129–145 .
↑ HartleyH. B HartleyH., A check-list of the freshwater, brackish and marine diatoms of the British Isles and adjoining coastal waters., 1986, s. 531–610 .
↑ HaslerH. P. HaslerH., Handák F. & HandákovaH.F.& H. A. Handák F. & HandákovaH.F.& H., Phytoplankton of the Morava and Dyje Rivers in spring and summer 2006., 2007, s. 49–68 .
↑ Mauch E. & SchmedtjeM.E.& S. S Mauch E. & SchmedtjeM.E.& S., Taxaliste der Gewässerorganismen Deutschlands zur Kodierung biologischer Befunde. Informationsberichte des Bayerischen Landsamtes für Wasserwirtschaft Heft [online], 2003, s. 188 .
↑ CarausC. I. CarausC., Algae of Romania. A distributional checklist of actual algae. [online], 2017, s. 1–1002 .
↑ Álvarez CobelasÁ.C. M. Álvarez CobelasÁ.C., Estévez GarcíaE.G. A. Estévez GarcíaE.G., Catálogo de las algas continentales españolas. I. Diatomophyceae Rabenhorst 1864. Lazaroa 4, 1982, s. 269–285 .
↑ Тоирбек ПотшоевичТ.П. Ниятбеков, София СтепановнаС.С. Баринова София СтепановнаС.С., Диатомовые водоросли (Bacillariophyta) термальных и минеральных вод Памира, „Биота и Среда” (2), 2018, s. 5–23 (ros.).
↑ AleksandraA. Zgrundo AleksandraA., ŁukaszŁ. Peszek ŁukaszŁ., AnitaA. Poradowska AnitaA., Podręcznik do monitoringu i oceny rzecznych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu, Gdańsk: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 48 .

[:1-1] Diatoma anceps [online], AlgaeBase.org [dostęp 2019-01-02] .

[:0-2] BąkB. M. BąkB. i inni, Klucz do oznaczania okrzemek w fitobentosie na potrzeby oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce, wyd. I, 2012, s.97, 213, ISBN 978-83-61227-96-0 [dostęp 2019-01-02] .

[plinski-3] Marcin Pliński, Andrzej Witkowski: Okrzemki – Bacillariophyta (Diatoms) (with the English key for the identification to the genus). T. 1: Okrzemki centryczne (Coscinodiscophyceae). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2009, s. 18, seria: Flora Zatoki Gdańskiej i wód przyległych (Bałtyk Południowy). ISBN 978-83-7326-649-0.

[4] MihoM. A. MihoM., WitkowskiW. A WitkowskiW., Diatom (Bacillariophyta) flora of Albanian coastal wetlands taxonomy and ecology: a review. [online], 2005, s. 129–145 .

[5] HartleyH. B HartleyH., A check-list of the freshwater, brackish and marine diatoms of the British Isles and adjoining coastal waters., 1986, s. 531–610 .

[6] HaslerH. P. HaslerH., Handák F. & HandákovaH.F.& H. A. Handák F. & HandákovaH.F.& H., Phytoplankton of the Morava and Dyje Rivers in spring and summer 2006., 2007, s. 49–68 .

[7] Mauch E. & SchmedtjeM.E.& S. S Mauch E. & SchmedtjeM.E.& S., Taxaliste der Gewässerorganismen Deutschlands zur Kodierung biologischer Befunde. Informationsberichte des Bayerischen Landsamtes für Wasserwirtschaft Heft [online], 2003, s. 188 .

[8] CarausC. I. CarausC., Algae of Romania. A distributional checklist of actual algae. [online], 2017, s. 1–1002 .

[9] Álvarez CobelasÁ.C. M. Álvarez CobelasÁ.C., Estévez GarcíaE.G. A. Estévez GarcíaE.G., Catálogo de las algas continentales españolas. I. Diatomophyceae Rabenhorst 1864. Lazaroa 4, 1982, s. 269–285 .

[nijatbiekow-10] Тоирбек ПотшоевичТ.П. Ниятбеков, София СтепановнаС.С. Баринова София СтепановнаС.С., Диатомовые водоросли (Bacillariophyta) термальных и минеральных вод Памира, „Биота и Среда” (2), 2018, s. 5–23 (ros.).

[11] AleksandraA. Zgrundo AleksandraA., ŁukaszŁ. Peszek ŁukaszŁ., AnitaA. Poradowska AnitaA., Podręcznik do monitoringu i oceny rzecznych jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie fitobentosu, Gdańsk: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2018, s. 48 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]