Dom zakonny z kaplicą i figurą Matki Boskiej w Grodkowicach
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. Karola Żeleńskiego |
Typ budynku |
kaplica |
Architekt | |
Inwestor |
Anna i Stanisław Żeleńscy |
Kondygnacje |
2 |
Rozpoczęcie budowy |
1904 |
Ukończenie budowy |
1905 |
Pierwszy właściciel |
Anna i Stanisław Żeleńscy |
Kolejni właściciele | |
Położenie na mapie gminy Kłaj | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu wielickiego | |
49°58′34,0651″N 20°15′36,4165″E/49,976129 20,260116 |
Dom zakonny z kaplicą i figurą Matki Boskiej w Grodkowicach – znajdujący się w powiecie wielickim, w gminie Kłaj, w Grodkowicach.
Budynek pierwotnie pełnił funkcję ochronki, później przekształcił się w szkołę, a od kilkudziesięciu lat pełni już tylko funkcję sakralną. Kaplica w budynku dawnej ochronki jest najstarszą świątynią w gminie Kłaj[1].
Budynek wraz z figurą wpisany jest do gminnej ewidencji zabytków[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Projektantem ochronki w dobrach Stanisława Żeleńskiego był Jan Sas-Zubrzycki[3], a fundatorką Anna Żeleńska (żona Władysława Żeleńskiego). W 1905 roku obiekt oddano siostrom ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Marii Panny ze Starej Wsi, dodając 2 morgi pola i roczną stałą ordynarię. Siostry miały opiekować się chorymi i udzielać nauki dzieciom miejscowym[4]. Siostry prowadziły działalność oświatowo-opiekuńczą do 1949 roku. Kaplica jest użytkowana przez kościół parafialny w Brzeziu[5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Dwukondygnacyjny budynek na nieregularnym planie, o kształcie piętrowej willi podmiejskiej, z kaplicą i wieżą. Zastosowano szarą i czerwoną cegłę oraz piaskowiec[3].
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Przed budynkiem, na kamiennym kopcu stoi figura Matki Bożej. Na cokole napis fundacyjny: „FUNDATORKA// Kamila RUSSOCKICH // ŻELEŃSKA // ROKU PANA: 1856”. Na tylnej ścianie cokołu słabo widoczny podpis rzeźbiarza „E. Stehlik”[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Grodkowice – praktyczny prezent na 111 urodziny [online], klaj.pl [dostęp 2023-11-12] .
- ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kłaj [online], klaj.pl [dostęp 2023-11-13] .
- ↑ a b Jerzy Wowczak , Jan Sas-Zubrzycki, Kraków: Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagellonika Kraków, 2017, s. 96, ISBN 978-83-65080-63-9 [dostęp 2023-02-06] (pol.).
- ↑ Dzieje Ochronki w Grodkowicach [online], grodkowice.pl [dostęp 2023-11-12] .
- ↑ Parafia Przemienienia Pańskiego w Brzeziu [online], klaj.pl [dostęp 2023-11-12] .
- ↑ Figura Matki Boskiej Łaskawej w Grodkowicach [online], klaj.pl [dostęp 2023-11-12] .