Jan Sas-Zubrzycki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Jan Sas-Zubrzycki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 czerwca 1860
Tłuste

Data i miejsce śmierci

4 sierpnia 1935
Lwów

Miejsce spoczynku

Cmentarz Łyczakowski we Lwowie

Zawód, zajęcie

architekt

Narodowość

polska

Alma Mater

Politechnika Lwowska

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Karol Sas-Zubrzycki, Jan Zubrzycki h. Sas (ur. 25 czerwca 1860 w Tłustem, zm. 4 sierpnia 1935 we Lwowie) – polski architekt, teoretyk architektury, konserwator sztuki.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Jan Sas-Zubrzycki
Nagrobek Jana Sas-Zubrzyckiego

Urodził się w rodzinie nauczyciela ludowego Marcelego Zubrzyckiego, uczestnika powstania styczniowego. Jego stryjem był ksiądz kanonik Roman Sas-Zubrzycki (zm. w 1866 w Śniatynie na cholerę), dziekan, rektor Seminarium duchownego we Lwowie[1].

Ukończył szkołę realną w Stanisławowie. W latach 1878–1884 studiował na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej. W latach 1884–1886 był asystentem profesora Juliana Zachariewicza w Katedrze Budownictwa na Politechnice Lwowskiej. W latach 1886–1912 mieszkał w Krakowie. W 1891 r. uzyskał uprawnienia inżyniera cywilnego dzięki czemu otrzymał członkostwo Lwowskiej Izby Inżynierskiej. Od 1893 r. pełnił obowiązki inspektora budowlanego, od 1900 r. starszego inspektora budowlanego w urzędzie Budownictwa Miejskiego w Krakowie. W 1895 r. na podstawie pracy habilitacyjnej Rozwój gotycyzmu w Polsce pod względem konstrukcyjnym i estetycznym został mianowany docentem na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej[2]. W 1898 r. wraz z siostrą Jadwigą z Łobzowa założył Towarzystwo Rękodzielników Polskich „Gwiazda”, od 1912 r. mieszczące się we Lwowie. W 1901 r. wybudował swoją willę w Zabierzowie. W 1902 r. otrzymał na Politechnice Lwowskiej tytuł doktora nauk technicznych na podstawie rozprawy Krakowska szkoła architektoniczna XIV wieku. Od 1912 r. mieszkał i pracował we Lwowie. W 1912 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a w 1919 r. profesorem zwyczajnym w Katedrze Architektury i Estetyki Politechniki Lwowskiej, gdzie jako profesor i wykładowca pracował do przejścia na emeryturę (1929). W 1916 r. był współzałożycielem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Sztuki i Kultury we Lwowie. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności.

27 listopada 1929 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[3][4][5].

Opublikował liczne prace naukowe, zawierające m.in. rozważania na temat polskiego stylu narodowego. Wskazywał na oryginalne, rodzime cechy polskiej architektury. Jako architekt tworzył głównie w duchu neogotyku. Wybudował ponad 40 kościołów i przebudował około 20. Opracowywał też projekty przebudowy kamienic i budowy świeckich budowli publicznych, m.in. ratusze w Jordanowie i Niepołomicach.

Został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie (kwatera 20-9)[6][7].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Jan Sas Zubrzycki jest patronem Technikum nr 6 i Branżowej Szkoły I Stopnia nr 6 w Krośnie[2].

Realizacje[edytuj | edytuj kod]

Wybrane książki, artykuły Zubrzyckiego[edytuj | edytuj kod]

Realizacje[edytuj | edytuj kod]

Budynki w Krakowie[edytuj | edytuj kod]

  • Kamienica Jana Zimlera (1892)
    Kraków ul. Kurniki 3

  • Kamienica, dom własny (1895)
    Kraków al. Słowackiego 7

  • Pałac Zdzisława Włodka (1898)
    Kraków ul. św. Filipa 25

  • Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (1905)
    Kraków ul. Zamoyskiego 56

  • Kościół św. Józefa (1905)
    Kraków ul. Zamoyskiego 2

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Jan Sas Zubrzycki: Różaniec wspomnień rodzinnych. Lwów, 1930, s. 34.
  2. ↑ a b Technikum i ZSZ nr 6 w Krośnie – Jan Sas Zubrzycki, www.budowlankakrosno.pl [dostęp 2022-02-18].
  3. ↑ M.P. z 1929 r. nr 278, poz. 644 „za zasługi na polu pracy artystycznej, naukowej i pedagogicznej”.
  4. ↑ Część urzędowa. „Gazeta Lwowska”, s. 4, nr 283 z 8 grudnia 1929. 
  5. ↑ Kronika. Dekoracja Orderem Odrodzenia Polski. „Gazeta Lwowska”, s. 5, nr 58 z 11 marca 1930. 
  6. ↑ Lubin Olewiński, Julia i Jan Sas Zubrzyccy, Łucja Tysson, cmentarzlyczakowski.pl [dostęp 2022-02-18].
  7. ↑ Stanisław Nicieja: Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1988, s. 377. ISBN 83-04-02817-4.
  8. ↑ Lucjan Krynicki: Kolegiata pw. Przemienienia Pańskiego w Brzozowie. Brzozów: 1997, s. 41. ISBN 83-86801-50-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Architektura Lwowa
ogólne
Architektura sakralna
Kościoły
Cerkwie
Synagogi
Architektura świecka
Pałace
Kamienice
Architektura
obronna
Muzea
Inne
Parki
Cmentarze
Architekci
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Jan_Sas-Zubrzycki&oldid=66722122”