Dora María Téllez
.jpg)
| |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
rewolucjonistka, polityk, więźniarka polityczna |
| Narodowość |
nikaraguańska |
| Stanowisko |
minister zdrowia |
| Partia |
Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego, Sandinistowski Ruch Odnowy |
Dora María Téllez Argüello (ur. 1955) – nikaraguańska rewolucjonistka, jedna z przywódców rewolucji sandinistowskiej, następnie minister zdrowia w rządzie Daniela Ortegi. Po 1990 r. przeszła do opozycji przeciwko autorytarnym rządom Ortegi. W latach 2022–2023 więźniarka polityczna w Nikaragui.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodziła z zamożnej rodziny urzędniczej. W wieku 16 lub 17 lat związała się z Sandinistowskim Frontem Wyzwolenia Narodowego. Była zaangażowana w prace na rzecz ubogich mieszkańców górskich regionów Nikaragui. Następnie studiowała medycynę na Uniwersytecie w Leon. Gdy dyktatorski rząd Anastasio Somozy zaostrzył represje przeciwko ruchowi sandinowskiemu, w 1976 r. Téllez zaczęła się ukrywać, a następnie wyjechała za granicę[1].
Stała się jedną z najważniejszych postaci w dowództwie sandinowskiej partyzantki[2]. Nazywano ją Komendantką Numer Dwa, w hierarchii dowodzenia sandinistów była druga tylko po Danielu Ortedze[3][4]. Podczas rewolucji sandinowskiej w 1978 r. dowodziła szturmem partyzantów na pałac prezydencki w Managui, zaś w roku następnym brała udział w zdobywaniu Leon[5]. Stała się ikoną rewolucji i bohaterką narodową[6]. Jej walkę opisał Gabriel García Márquez w opowiadaniu poświęconym szturmowi na pałac w Managui[2]. W porewolucyjnym rządzie Ortegi objęła stanowisko ministra zdrowia[3] i pozostawała na tym stanowisku w latach 1979-1990[7]. W nowej elicie politycznej Nikaragui była jedyną kobietą, której pozycja mogła równać się z pozycją mężczyzn[8].
W 1990 r., po tym, gdy sandiniści przegrali wybory parlamentarne, współtworzyła Sandinistowski Ruch Odnowy razem z innymi politykami, krytycznie nastawionych do autorytarnego zwrotu w polityce Daniela Ortegi[2]. Ukończyła studia historyczne i uzyskała w tej dyscyplinie doktorat[6]. Przez kolejne lata krytykowała dyktatorskie rządy Ortegi i łamanie praw człowieka w Nikaragui[2]. W 2008 r. Sandinistowski Ruch Odnowy został zdelegalizowany[9].
W 2022 r., po wygraniu kolejnych wyborów, uznanych przez społeczność międzynarodową za sfałszowane, Ortega uderzył w opozycję. Wśród aresztowanych działaczy była również Téllez[3], która w roku następnym została skazana na 15 lat więzienia w niejawnym procesie[6]. Spędziła 20 miesięcy w więzieniu El Chipote w Managui w niemal zupełnej izolacji[2][3]. W kwietniu 2023 r. razem z 224 innymi więźniami politycznymi została zwolniona i zmuszona do wyjazdu do Stanów Zjednoczonych, gdyż parlament Nikaragui, całkowicie uległy wobec Ortegi, zdecydował o pozbawieniu ich obywatelstwa[3]. Zwolnionym więźniom politycznym przyjęcie swojego obywatelstwa zaproponowała Hiszpania[10].
Jako historyk zajmowała się prowadzoną przez państwo nikaraguańskie polityką kolonizacji ziem zamieszkiwanych przez ludy rdzenne w latach 1820-1890 oraz problematyką historii produkcji kawy w Nikaragui[11]. Obok prac naukowych opublikowała eseje o demokratycznym zarządzaniu, demokracji, ruchach społecznych, wykluczeniu społeczności rdzennych i innych mniejszości, o ewolucji ruchu sandinistowskiego[11]. Uniwersytet w Helsinkach oraz Uniwersytet Sorbonne-Nouvelle nadały jej doktoraty honoris causa[11].
Jest otwarcie mówiącą o swojej orientacji lesbijką[3]. Jej partnerka również była więźniarką polityczną w latach 2022–2023[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tellez, Dora Maria (1957–) [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2024-03-02].
- ↑ a b c d e Nicaraguan Social Justice Activist Dora María Téllez Joins Princeton as a Visiting Scholar | Princeton International [online], international.princeton.edu, 19 czerwca 2023 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ a b c d e f Artur Domosławski, Wypędzona. Historia Dory Marii Tellez, legendarnej towarzyszki broni Daniela Ortegi [online], www.polityka.pl, 2023 [dostęp 2024-03-02] (pol.).
- ↑ Linda Mannheim, Mike Lanchin, Dora Maria Téllez Is Free at Last – and Able to Speak Freely!, 2 marca 2023, ISSN 0027-8378 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ Tom Phillips, Latin America, Legendary Sandinista commander sentenced as Ortega crushes dissent, „The Guardian”, 4 lutego 2022, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ a b c Maciej Stasiński, Dyktator Nikaragui Daniel Ortega skazuje na długie lata więzienia bohaterkę rewolucji sandinistów [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-03-02].
- ↑ Dora María Téllez [online], Program in Latin American Studies [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ Ortega: jak rewolucjonista stał się satrapą [DOMOSŁAWSKI] [online], oko.press [dostęp 2024-03-02] (pol.).
- ↑ a b Linda Mannheim, Mike Lanchin, Dora Maria Téllez Is Free at Last – and Able to Speak Freely!, 2 marca 2023, ISSN 0027-8378 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ Iker Seisdedos, Miguel González, España ofrece la nacionalidad a los 222 presos políticos desterrados por Ortega [online], El País, 10 lutego 2023 [dostęp 2024-03-02] (hiszp.).
- ↑ a b c Dora María Téllez [online], Program in Latin American Studies [dostęp 2024-03-02] (ang.).