Dwurząd

Dwurząd
	; Dwurząd murowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	dwurząd
	Nazwa systematyczna
	Diplotaxis DC.; Mém. Mus. Hist. Nat. 7: 243. 20 Apr 1821 ('Dyplotaxis')
	Typ nomenklatoryczny
	Diplotaxis tenuifolia (L.) DC.
	Homonimy
	Diplotaxis H. C. Wood
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dwurząd (Diplotaxis DC.) – rodzaj roślin z rodziny kapustowatych (Brassicaceae). Obejmuje 37 gatunków^[4]. Rośliny te występują naturalnie w basenie Morza Śródziemnego – w Afryce Północnej, Europie Południowej i Azji Zachodniej – oraz w Azji Środkowej^[5]. W Polsce rosną dwa gatunki jako zadomowione już antropofity – dwurząd murowy D. muralis i dwurząd wąskolistny D. tenuifolia. Poza tym przejściowo dziczeje dwurząd rokiettowaty D. erucoides^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Zielna roślina jednoroczna lub bylina, niektóre gatunki mają owłosione pędy^[5].
Liście: Liście odziomkowe zebrane są w rozetę. Są pojedyncze o blaszce pierzasto-dzielnej lub pierzasto-siecznej. Liście łodygowe są naprzemianległe^[5].
Kwiaty: Są promieniste, obupłciowe, zebrane w grona. Rozwijają się na szczytach pędów. Złożone są z 4 działek kielicha i 4 płatków. Mają 6 pręcików czterosilnych – 4 wewnętrzne dłuższe od 2 zewnętrznych. Słupek górny z zalążnią jednokomorową^[5].
Owoce: Pękające, równowąskie łuszczyny^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), rzędu kapustowców (Brassicales), kladu różowych (rosids) w obrębie okrytonasiennych (Magnoliophyta )^[2].

Pozycja w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Capparanae Reveal, rząd kaparowce (Capparales Hutch.), podrząd Capparineae Engl., rodzina kapustowate (Brassicaceae Burnett), rodzaj dwurząd (Diplotaxis DC.)^[7].

Wykaz gatunków^[4]

Diplotaxis acris (Forssk.) Boiss.
Diplotaxis antoniensis Rustan
Diplotaxis assurgens (Delile) Gren. ex Thell.
Diplotaxis australis Mart.-Laborde
Diplotaxis berthautii Braun-Blanq. & Maire
Diplotaxis brachycarpa Godr.
Diplotaxis brevisiliqua (Coss.) Mart.-Laborde
Diplotaxis catholica (L.) DC.
Diplotaxis cretacea Kotov
Diplotaxis cyrenaica (E.A.Durand & Barratte) Maire & Weiller
Diplotaxis duveyrieriana Coss.
Diplotaxis erucoides (L.) DC. – dwurząd rokiettowaty
Diplotaxis glauca (J.A.Schmidt) O.E.Schulz
Diplotaxis gorgadensis Rustan
Diplotaxis gracilis (Webb) O.E.Schulz
Diplotaxis griffithii (Hook.f. & Thomson) Boiss.
Diplotaxis harra (Forssk.) Boiss.
Diplotaxis hirta (A.Chev.) Rustan & L.Borgen
Diplotaxis ibicensis (Pau) Gómez-Campo
Diplotaxis ilorcitana (Sennen) C.Aedo Pérez, Mart.-Laborde & J.F.Mu
Diplotaxis kohlaanensis A.G.Mill. & J.A.Nyberg
Diplotaxis muralis (L.) DC. – dwurząd murowy
Diplotaxis nepalensis H.Hara
Diplotaxis ollivieri Maire
Diplotaxis pitardiana Maire
Diplotaxis saharensis (Coss.) Mart.-Laborde
Diplotaxis × schweinfurthii O.E.Schulz
Diplotaxis siettiana Maire
Diplotaxis siifolia Kunze
Diplotaxis simplex (Viv.) Spreng.
Diplotaxis sundingii Rustan
Diplotaxis tenuifolia (L.) DC. – dwurząd wąskolistny
Diplotaxis tenuisiliqua Delile
Diplotaxis varia Rustan
Diplotaxis villosa Boulos & Jallad
Diplotaxis viminea (L.) DC.
Diplotaxis virgata (Cav.) DC.
Diplotaxis vogelii (Webb) Cout.
Diplotaxis × wirtgenii Rouy & Foucaud

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
↑ ^a ^b Diplotaxis DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-03].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Diplotaxis. Plantes et botanique. [dostęp 2015-06-13]. (fr.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Diplotaxis. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].

[powo-4] Diplotaxis DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-07-03].

[peb-5] Diplotaxis. Plantes et botanique. [dostęp 2015-06-13]. (fr.).

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 71, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[7] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Diplotaxis. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-01-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]