Dzierżawa nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa

Dzierżawa nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (Dzierżawa nieruchomości z ZWRSP) – sposób użytkowania gruntów rolnych na ziemiach nie będących własnością użytkownika, za opłacanie określonego czynszu dzierżawnego.

Dzierżawa jest stosunkiem prawnym, na mocy którego dzierżawca użytkuje cudzą rzecz za zapłatę tenuty dzierżawnej.

Dzierżawa nieruchomości z ZWRSP

Według Kodeksu cywilnego z 1964 r. przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

Ustawą z 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP) oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadzono szereg odrębności od uregulowań kodeksowych, w szczególności dotyczących doboru dzierżawcy, trybu zawierania umów dzierżawy oraz ustalania ich warunków, w tym czynszu, okresu obowiązywania czy ustania stosunku dzierżawy. Ustawą wstrzymano także sprzedaży określono nieruchomości ZWRSP na okres 5 lat.

Kryteria bycia dzierżawcą gruntów rolnych ZWRSP

Aby zostać dzierżawców gruntów ZWRSP trzeba mieć status rolnika indywidualnego, czyli:

• co najmniej 5 lat zamieszkiwać w gminie, na obszarze której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz w innej gminie przez okres bezpośrednio poprzedzający zmianę miejsca zamieszkania, jeżeli w gminie tej jest albo była położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład tego gospodarstwa rolnego, przy czym dowodem potwierdzającym zamieszkanie w gminie przez jest dokument określający zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych;
• posiadać kwalifikacje rolnicze;
• osobiście prowadzić gospodarstwo rolne, o powierzchni łącznej mniejszej niż 300 ha użytków rolnych, przez okres co najmniej 5 lat. Wymóg ten nie dotyczy rolników, którzy w dniu ogłoszenia wykazu nieruchomości Zasobu przeznaczonych do dzierżawy mają nie więcej niż 40 lat lub realizują warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach PROW na lata 2014–2020;
• nie posiadać zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec KOWR, Skarbu państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
• nieruchomość wystawiana do przetargu położona jest w gminie zamieszkania rolnika lub w gminie graniczącej z tą gminą.

Poziom wykształcenia dzierżawców gruntów rolnych

Według rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2012 r. w sprawie kwalifikacji rolniczych posiadanych przez osoby wykonujące działalność rolniczą za odpowiednie kwalifikacje rolnicze uznaje się:

• wykształcenie rolnicze zasadnicze zawodowe, średnie lub wyższe;
• tytuł kwalifikacyjny lub tytuł zawodowy, lub tytuł zawodowy mistrza w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie;
• wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie, albo wykształcenie wyższe inne niż rolnicze i ukończone studia podyplomowe w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenie średnie lub średnie branżowe inne niż rolnicze i co najmniej 3-letni staż pracy w rolnictwie;
• wykształcenie podstawowe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe lub zasadnicze branżowe inne niż rolnicze i co najmniej 5-letni staż pracy w rolnictwie.

Wysokość czynszu dzierżawnego gruntów ZWRSP

Według rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2016 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości czynszu dzierżawnego w umowach dzierżawy nieruchomości ZWRSP, przyjęto czynsz jako równowartość pieniężna odpowiedniej ilości pszenicy. Cenę pszenicy przelicza się według średniej krajowej ceny skupu pszenicy wskazanej przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Wysokość czynszu dzierżawnego dla gruntów ornych (dt pszenicy/ha), w zależności od klasy gruntów ornych i okręgu podatkowego

Okręg podatkowy	Klasy gruntów ornych
	I	II	IIIa	IIIb	IVa	IVb	V
I	11,1	10,3	9,4	7,7	6,3	4,6	2,0
II	10,3	9,4	8,6	7,1	5,7	4,3	1,7
III	9,4	8,6	8	6,6	5,1	3,7	1,4
IV	8,3	7,7	7,1	5,7	4,6	3,4	1,1

Wysokość czynszu dzierżawnego dla trwałych użytków zielonych (dt pszenicy/ha), w zależności od klasy trwałych użytków zielonych i okręgu podatkowego

Okręg podatkowy	Klasy trwałych użytków zielonych
	I	II	III	IV	V
I	10	8,3	7,1	4,3	1,1
II	9,1	7,7	6,6	4	1,1
III	8,3	7,1	6	3,4	0,9
IV	7,7	6,3	5,4	3,1	0,9

Zmiana ustawy o sprzedaży nieruchomości ZWRSP

Ustawą z 2021 r. wydłużono z 5 lat do 10 lat okres wstrzymania sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.