Dziwidło Riviera

Dziwidło Riviera
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	dziwidło
Gatunek	dziwidło Riviera
	Nazwa systematyczna
	Amorphophallus konjac K.Koch; Wochenschr. Gärtnerei Pflanzenk. 1(4): 262 1858
Synonimy
	Amorphophallus mairei H. Lév.; Amorphophallus nanus H. Li & C. L. Long; Amorphophallus palmiformis Durieu ex Rivière; Amorphophallus rivierei Durand ex Carrière; Brachyspatha konjac (K. Koch) K. Koch; Conophallus konjak Schott; Conophallus konniaku Schott ex Fesca; Hydrosme rivierei (Durand ex Carrière) Engl.; Proteinophallus rivierei (Durand ex Carrière) Hook.f.; Tapeinophallus rivierei (Durand ex Carrière) Baill.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dziwidło Riviera (Amorphophallus konjac K. Koch) – gatunek roślin należący do rodziny obrazkowatych. Pierwotnie w stanie dzikim występował prawdopodobnie tylko w chińskiej prowincji Junnan, ale rozpowszechniony w uprawie dziczeje w różnych miejscach w Chinach^[4]. Uprawiany jest także w Japonii oraz w różnych krajach Azji Południowo-Wschodniej. W klimacie umiarkowanym uprawiany w szklarniach (także w Polsce)^[5]. W naturze rośnie na skrajach lasów i w widnych lasach do rzędnej 3000 m n.p.m.^[4] Bulwy tego gatunku są jadalne po odpowiednim przygotowaniu^[5].

Morfologia

Pokrój: Byliny z podziemną bulwą pędową i sokiem mlecznym^[5]. Bulwa osiąga 20 cm wysokości i 30 cm średnicy. Roślina wytwarza także kłącza do 50 cm długości i 3 cm średnicy^[4].

Liście: Roślina tworzy jeden liść właściwy do 1,5 m wysokości^[5]. Z podziemnej łodygi wyrasta pojedynczy, gruby, pionowy, czerwono-plamisty ogonek, który dzieli się trzykrotnie pierzaście na osadki, na których znajdują się liczne listki. Średnica blaszki osiąga do 2 m^[4].

Kwiaty: Rośliny jednopienne. Kwiaty zebrane w pseudancjum, bezpłatkowe. Pęd kwiatostanowy do 70 cm wysokości. Kwiatostan wyrasta bezpośrednio z podziemnej bulwy pędowej. Struktura kwiatostanu składa się z okalającej pochwy (spatha), od wewnątrz czerwonobrązowej, z której wyrasta mięsista kolba. Na ukrytej w pochwie dolnej części kolby znajdują się drobne kwiaty żeńskie, o 2-3-komorowych zalążniach, zawierających w każdej komorze pojedynczy zalążek. Nad kwiatami żeńskimi położone są drobne, 3-5-pręcikowe kwiaty męskie, niekiedy o zrośniętych nitkach pręcików. Pylniki otwierają się przez szczytowy otworek lub poprzeczną szczelinę. Odcinek z kwiatami męskimi jest cylindryczno-stożkowaty i ma od 1 do 6 cm wysokości. Na szczycie kolby znajduje się ciemnopurpurowy wyrostek pokryty prątniczkami, wydzielającymi odór zgniłego mięsa^[4]^[5].

Owoce: Jagody.

Zastosowanie

*Konnyaku* – potrawa przygotowana z *Amorphophallus konjac*

Rośliny jadalne: Gatunek uprawiany jest dla jadalnych bulw^[5]. Bulwy w Japonii służą do przygotowania potraw. Po długim gotowaniu bulwy tej rośliny otrzymuje się galaretowatą substancję o smaku mało atrakcyjnym dla Europejczyków^[6]. W Japonii wyrabia się z bulw również mąkę^[7]. Bulwy traktuje się także mlekiem wapiennym i następnie wykorzystuje do wyrobu klusek i ciastek^[5].

Rośliny lecznicze: Bulwy gatunku Amorphophallus konjac zawierają substancje olejkowe stymulujące wydzielanie śliny. Główne działanie medyczne obejmuje: alterans, antiatheromaticum, antidiabeticum, antitoxicum, sialogogum^[8].

Rośliny ozdobne: Roślina, podobnie jak inne gatunki z rodzaju dziwidło, jest uprawiana jako ciekawostka w ogrodach botanicznych. Poza tym uprawiana jest pospolicie w ogrodach w krajach tropikalnych oraz jako roślina doniczkowa.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-24] (ang.).
↑ ^a ^b Amorphophallus konjac K.Koch. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Amorphophallus konjac K. Koch. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-24].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 85. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Jiří Haager: Mieszkanie w kwiatach : moje hobby. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", 1992. ISBN 83-7066-343-5.
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 192. ISBN 83-214-1305-6.
↑ K. Jędrzejko, M. Kozłowski i M. Maniara. Rośliny źródłem leku laryngologicznego. „Annales Academiae Medicae Silesiensis”. 63 (3), 2009.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-02-24] (ang.).

[tpl-3] Amorphophallus konjac K.Koch. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24].

[china-4] Amorphophallus konjac K. Koch. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-02-24].

[podbielkowski-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989, s. 85. ISBN 83-09-00256-4.

[6] Jiří Haager: Mieszkanie w kwiatach : moje hobby. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza "BGW", 1992. ISBN 83-7066-343-5.

[slownik-7] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 192. ISBN 83-214-1305-6.

[8] K. Jędrzejko, M. Kozłowski i M. Maniara. Rośliny źródłem leku laryngologicznego. „Annales Academiae Medicae Silesiensis”. 63 (3), 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]