Emancypacja kobiet (utwór)
 Novella d'Andrea. Prawniczka włoska z XIV w. | |
| Autor |
Cyprian Kamil Norwid |
|---|---|
| Typ utworu |
szkic |
| Data powstania |
1882 |
| Wydanie oryginalne | |
| Język |
polski |
| Data wydania |
1935 |
| Wydawca | |
Emancypacja kobiet – szkic Cypriana Kamila Norwida z 1882 roku poświęcony zagadnieniu emancypacji kobiet.
O utworze[edytuj | edytuj kod]
Jest to ostatni szkic publicystyczny Norwida, powstały na fali rosnącego zainteresowania kwestią kobiecą zarówno w prasie zachodnioeuropejskiej, jak i polskiej. Szerokim echem odbiły się wśród polskich czytelników artykuły Edwarda Prądzyńskiego, autora książki O prawach kobiety (1873, 1875), który w 1860 roku był słuchaczem wykładów Norwida O Juliuszu Słowackim. Utwór został opublikowany przez Kazimierza Wykę w 1935 w numerze drugim Marchołta pod tytułem Nieznana rozprawka Norwida[1].
Treść[edytuj | edytuj kod]
Kobieta jest organizacją naturalnie wyższą od mężczyzny. Zarys budowy ciała ma piękniejszy, ustrój nerwowy subtelniejszy i większą wytrwałość. Tak musi być skoro jej organizm często dwa żywoty utrzymuje. Z tej jej wyższości pochodzi urok i wpływ społeczny, nadający jej przymiot kapłański, wiążąc bowiem samotne ja z my społecznym, kobieta jest pierwszą, która składa w ofierze swój egoizm. Emblematy najdawniejszych miast, cnót i natchnień mają postać kobiecą. Bez wojny o kobietę nie byłoby Europy, a już na pewno Hellady[2].
Z tego co powiedziano dotąd wynika, że cokolwiek czyni społecznie lub historycznie mężczyzna, może też pełnić kobieta, ale po kobiecemu. Kobieta może być naczelnym wodzem i zwycięzcą jak Joanna d'Arc, to znaczy tak dziewiczo, że wiele kobiet mniej jest kobieca w salonach. Może wykładać na katedrze, jak to było w Padwie[a], być poetką jak Safo. Ze współczesnych narodów najbardziej męski, naród angielski, jest rządzony przez niewiastę, która wszelako rządzi po kobiecemu: nadaje kapłańską sankcję prawom, wygrywa wojny i jest można. Jednym słowem emancypacja kobiety powinna się odbywać nie przez jej maskulinizację, ale przez wywyższenie jej kobiecości[3].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Pierwszą kobietą, profesorem uniwersytetu padewskiego, była Bettina di Giovanni d'Andrea da Calderino (zm. 1365).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Norwid 1971 ↓, s. 638.
- ↑ Norwid 1968 ↓, s. 429-430.
- ↑ Norwid 1968 ↓, s. 431-432.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wybrane. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
- Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 7. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.