Enni Ben’en

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Enni Ben’en
圓爾辯圓
Ilustracja
Mistrz zen Enni Ben’en
Data i miejsce urodzenia

1201
Suruga

Data i miejsce śmierci

1280
Tōfuku-ji

Szkoła

rinzai

Linia przekazu
Dharmy zen

Po’an Zuxian

Nauczyciel

Wuzhun Shifan

Następca

Tōzan Tanshō

Zakon

zen

Enni Ben’en (jap. 圓爾辯圓; ur. 1201; zm. 1280) – japoński mistrz zen szkoły rinzai, znany z wielkiej erudycji. Imię pośmiertne Shōichi Kokushi (聖一國師).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Okres początkowy[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w ówczesnej prowincji Suruga (dziś centralna część prefektury Shizuoka. W wieku pięciu lat wszedł na górę Kunō, a w wieku lat ośmiu rozpoczął studiować buddyzm pod kierunkiem mnicha szkoły tendai, Gyōbena. Studiował także wczesne teksty buddyjskie, łącznie z tak podstawowymi, jak Abhidharmakośa (jap. Kusharon). Gdy miał lat osiemnaście wkroczył w monastyczne życie dzięki ceremonii tonsurowej w głównym klasztorze szkoły tendai Onjō-ji (znanym także jako Mii-dera). Nieco później został zaordynowany jako mnich w klasztorze Tōdai w Narze. Po ordynacji spędził trzy lata w Kioto, studiując konfucjanizm. Następnie powrócił na jakiś czas do Onjō-ji, a stamtąd udał się do klasztoru Chōraku, w którym zapoznał się z mieszanymi naukami łączącymi tendai z zenem pod kierunkiem Eichō, uczniem Eisaia Myōana[1]

W 1224 roku ponownie udał się na górę Kunō, gdzie został wprowadzony w tajemne rytuały tendai przez Kenzeia. Cztery lata później otrzymał "pieczęć nauk ezoterycznych" tendai od opata A'nina w klasztorze Jufuku w Kamakurze. Swojej rozległej wiedzy zawdzięczał późniejszy wielki szacunek, jakim go darzono[2]

Okres formatywny - studia w Chinach[edytuj | edytuj kod]

Jednak Enni chciał doświadczyć czystej praktyki zen, niezmieszanej z innymi tradycjami. W 1235 roku udał się do Chin. Miał szczęście natrafić na wybitnego mistrza chan Wuzhuna Shifana, który nauczał w klasztorze Wanshouchan na górze Jing w prowincji Zhejiang. Po stosunkowo krótkim, jednak bardzo intensywnym, okresie praktyki Enni osiągnął oświecenie potwierdzone przez nauczyciela w 1237 roku. Aby uczcić ten moment, Wuzhun podarował swemu uczniowi swój portret, wysokiej klasy artystycznej z dedykacją[a]. Enni praktykował w tym klasztorze przez siedem lat i w 1241 roku powrócił do Japonii przywożąc z sobą kodeksy klasztornych reguł i teksty związane z medytacją[2]

Okres dojrzałości - nauczanie innych[edytuj | edytuj kod]

Przez jakiś czas nauczał w klasztorze w portowym mieście Hakata na wyspie Kiusiu. Założył kilka świątyń w okolicy miasta, w których nauczał "umysłu Buddy". Pomimo opozycji ze strony lokalnych grup szkół tendai i shingon, jego reputacja wzrastała i zaczął przyciągać wielu znanych wówczas ludzi[2][3].

W 1243 roku Michiie Fujiwara (znany też jako Michiie Kujō) zdeterminowany chęcią wybudowania klasztoru w Kioto, po usłyszeniu o mnichu, który powrócił z Chin i jest już sławny, zaprosił Enniego do Kioto jako "opata założyciela" klasztoru Tōfuku. Piastował także funkcję opata[b] w dawnym klasztorze Eisaia – Kennin. Według zamierzeń Michiiego, Tōfuku-ji miał być miejscem, w którym koegzystują tradycje zen: shingon i tendai. Enni, który praktykował we wszystkich tych szkołach, był zdolny do prowadzenia rytuałów kojarzonych z nimi, jednak pierwszeństwo dawał praktyce medytacji zen. Spowodowało to ponowne sprzeciwy mnichów shingon i tendai, ale wzrost popularności zenu w Kioto sprawił, że mógł rozwijać praktyki zen względnie swobodnie[3][4].

Tōfuku-ji został ostatecznie poświęcony w 1255 roku i rozwinął się na główny ośrodek ruchu zen w Kioto, a później stał się jednym z klasztorów systemu gozan (Pięciu Gór) w Kioto.

W 1257 roku Enni po zaproszeniu go przez Tokiyori Hōjō (1227–1263) udał się do Kamakury, gdzie poprowadził klasztor Jufuku.

Wygłaszał wiele wykładów, w których przedstawiał czysty zen, jakiego nauczył się w Chinach. Liczba jego uczniów gwałtownie wzrosła i jego linia przekazu nazywana Shōichi-ha, rozrosła się w kilku kierunkach. Miał prawdopodobnie piętnastu oświeconych uczniów[5].

Enni cieszył się taką sławą, że został zaproszony na audiencję u cesarza Go-Uda (後宇多; pan. 1274-1287). Enni wręczył mu książkę zawierającą nauki chińskich mistrzów. Cesarz był pod takim wrażeniem, że później przyjął od Enniego wskazania buddyjskie i został buddystą[6].

Latem 1280 roku Enni nakazał uderzyć w klasztorny bęben i obwieścił uczniom, że umiera. Napisał pożegnalny wiersz, w którym znalazła się taka linijka: "Ci, którzy nie widzą rzeczy jakimi one są, nigdy nie zrozumieją zenu"[6].

W 1312 cesarz Hanazono (花園; pan. 1308–1318) nadał mu pośmiertny tytuł Shōichi Kokushi (Narodowy nauczyciel Shōichi).

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Japoński badacz Shōkin Furuta, znawca szkoły rinzai, napisał:

Enni może być uważany za najbardziej reprezentatywnego architekta na moście pomiędzy synkretycznym zenem a kształtującą się niezależną szkołą zen.

Jego prace literackie są dziś kojarzone z tytułem Shōichi Kokushi.

  • Jisshūyōdōki (Istota drogi dziesięciu szkół)
  • Shōichi-goroku (Wypowiedzi Shōichi)
  • Shōichi hōgo (Słowa Shōichi)

Linia przekazu Dharmy zen[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Indiach Mahakaśjapy.

Druga liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Chinach Bodhidharmy.

Trzecia liczba oznacza początek nowej linii przekazu w innym kraju.

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Obecnie portret ten znajduje się w Tōfuku-ji
  2. ↑ Był dziesiątym opatem tego klasztoru

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Heinrich Dumoulin. Zen Buddhism: a History. Japan. Str. 24
  2. ↑ a b c Heinrich Dumoulin. Zen Buddhism: a History. Japan. Str. 25
  3. ↑ a b Richard Bryan McDaniel. Zen Masters of Japan. Str. 80
  4. ↑ Heinrich Dumoulin. Zen Buddhism: a History. Japan. Str. 26
  5. ↑ Heinrich Dumoulin. Zen Buddhism: a History. Japan. Str. 28
  6. ↑ a b Richard Bryan McDaniel. Zen Masters of Japan. Str. 82

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Richard Bryan McDaniel: Zen Masters of Japan. The Second Step East. Rutland, Vermont: Tuttle Publishing, 2013, s. 317. ISBN 978-4-8053-1272-8.
  • Heinrich Dumoulin: Zen Buddhism: A History. Japan''. Nowy Jork: Macmillan Publishing Company, 1988, s. 509. ISBN 0-02-908250-1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Enni_Ben’en&oldid=71929804”