Etyka cnót środowiskowych

Etyka cnót środowiskowych (ECŚ) – dział filozofii, w ramach którego analizuje się zagadnienia etyki środowiskowej z perspektywy etyki cnót. Problematyka ecś zyskała szersze zainteresowanie dzięki artykułowi Thomasa Hilla Ideals of Human Excellence and Preserving Natural Environment (1983)^[1], który uchodzi za pierwszy artykuł dyskutujący zagadnienia aretologiczne w obszarze etyki środowiskowej. Niemniej same zagadnienie cnót środowiskowych było poruszane już we wcześniejszych tekstach dotyczących moralnej refleksji nad środowiskiem.

Najważniejsi przedstawiciele tego działu filozofii to: Philip Cafaro, Louke van Wensveen, Ronald Sandler, Holms Rolston III, Geoffrey Frasz, John O’Neila, Thomas Jr. Hill, Brian Treanor, Lisa Newton, Rosalind Hurtshouse(inne języki), Val Plumwood(inne języki), Allen Thompson, Jason Kawall.

Koncepcje etyki cnót środowiskowych[edytuj | edytuj kod]

W literaturze anglojęzycznej można wymienić trzy główne koncepcje etyki cnót środowiskowych^[2] oraz jedną koncepcję meta-przedmiotową ecś:

Klasyczna koncepcja etyki cnót środowiskowych (Henry D. Thoreau/Philip Cafaro)
Naturalistyczna, teleologiczna i pluralistyczna koncepcja etyki cnót środowiskowych (Ronald Sandler)
Narracyjna koncepcja etyki cnót środowiskowych (Brian Treanor(inne języki))

Koncepcją meta-przedmiotową ecś jest analiza języka cnót w literaturze ekologicznej dokonana przez Louke van Wensveen, która w monografii Dirty Virtues: The Emergence of Ecological Virtue Ethics^[3].

Piśmiennictwo polskie[edytuj | edytuj kod]

W Polsce powstało niewiele prac poświęconych etyce cnót środowiskowych. Bezpośrednio zagadnienie pojawia się w pracach Dominiki Dzwonkowskiej^[4], niemniej zagadnienie cnót występuje implicite w pracach licznych badaczy. Szczególnie dużą uwagę zyskało zagadnienie odpowiedzialności w kontekście ekologicznym, inspirowane myślą Hansa Jonasa bądź Georga Pichta. Ważne monografie w tym zakresie przygotowali Helena Ciążela^[5], Piotr Rosół^[6] oraz Stanisław Warzeszak (jego myśl ujęta została z nieco bardziej konfesyjnej perspektywy)^[7]. Zainteresowanie zyskuje także zagadnienie sprawiedliwości^[8] czy umiarkowania^[9] jako kategorie filozofii ekologicznej.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Hill Thomas, Ideals of Human Excellence and Preserving Natural Environment, „Environmental Ethics”, 5(1983)3, s. 211-224.
↑ Por. D. Dzwonkowska, Etyka cnót środowiskowych, UKSW, Warszawa 2019.
↑ van Wensveen Louke, Dirty Virtues: The Emergence of Ecological Virtue Ethics, Prometheus Books, Amherst 2000).
↑ Dzwonkowska D., Etyka cnót środowiskowych, UKSW, Warszawa 2019; D. Dzwonkowska, Environmental Virtue Ethics and Sustainability, „Problems of Sustainable Development” 2018, no 2, s. 139–146; eadem, Etyka cnót wobec kryzysu ekologicznego, op. cit.; eadem, Jan Gwalbert Pawlikowski jako przykład wzorcowego charakteru środowiskowego, op. cit.; eadem, Normatywność etyki cnót środowiskowych na przykładzie etyki Ronalda Sandlera. Komentarz, „Avant” 2017, z. 3, s. 99–108; eadem, Virtue and vice in environmental discourse, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2013, z. 4, s. 61–76; eadem, Zagadnienie cnót mniejszych w etyce środowiskowej, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2016, z. 1, s. 35–53.
↑ H. Ciążela, Problemy i dylematy etyki odpowiedzialności globalnej, Warszawa 2006; eadem, Filozofowanie po Auschwitz i Hiroszimie. Etyka odpowiedzialności globalnej Georga Pichta, „Ruch Filozoficzny” 2006, z. 4, s. 859–612; eadem, Etyka odpowiedzialności Hansa Jonasa a „trwały i zrównoważony rozwój” (Imperatywy i dylematy), „Problemy Ekorozwoju” 2006, z. 2, s. 107–114.
↑ P. Rosół, Hans Jonas o etycznej odpowiedzialności nauki i techniki, Kraków 2017.
↑ S. Warzeszak, Odpowiedzialność za życie: próba zastosowania w etyce życia Hansa Jonasa zasady odpowiedzialności, Warszawa 2003.
↑ A. Papuziński, Zrównoważony rozwój w kontekście teorii sprawiedliwości międzygeneracyjnej. Próba konkretyzacji problemu, „Studies in Global Ethics and Global Education” 2014, no. 2, s. 12–27.
↑ J. Kronenberg, I. Natsuyo, Simple Living and Sustainable Consumption, „Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development” 2011, z. 2, s. 67–74; I. Stachowska, Self-Constraint: Ethical Challenge for the Contemporaneity, „Studies in Global Ethics and Global Education” 2016, no. 6, s. 30–41.

[1] Hill Thomas, Ideals of Human Excellence and Preserving Natural Environment, „Environmental Ethics”, 5(1983)3, s. 211-224.

[2] Por. D. Dzwonkowska, Etyka cnót środowiskowych, UKSW, Warszawa 2019.

[3] van Wensveen Louke, Dirty Virtues: The Emergence of Ecological Virtue Ethics, Prometheus Books, Amherst 2000).

[4] Dzwonkowska D., Etyka cnót środowiskowych, UKSW, Warszawa 2019; D. Dzwonkowska, Environmental Virtue Ethics and Sustainability, „Problems of Sustainable Development” 2018, no 2, s. 139–146; eadem, Etyka cnót wobec kryzysu ekologicznego, op. cit.; eadem, Jan Gwalbert Pawlikowski jako przykład wzorcowego charakteru środowiskowego, op. cit.; eadem, Normatywność etyki cnót środowiskowych na przykładzie etyki Ronalda Sandlera. Komentarz, „Avant” 2017, z. 3, s. 99–108; eadem, Virtue and vice in environmental discourse, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2013, z. 4, s. 61–76; eadem, Zagadnienie cnót mniejszych w etyce środowiskowej, „Studia Ecologiae et Bioethicae” 2016, z. 1, s. 35–53.

[5] H. Ciążela, Problemy i dylematy etyki odpowiedzialności globalnej, Warszawa 2006; eadem, Filozofowanie po Auschwitz i Hiroszimie. Etyka odpowiedzialności globalnej Georga Pichta, „Ruch Filozoficzny” 2006, z. 4, s. 859–612; eadem, Etyka odpowiedzialności Hansa Jonasa a „trwały i zrównoważony rozwój” (Imperatywy i dylematy), „Problemy Ekorozwoju” 2006, z. 2, s. 107–114.

[6] P. Rosół, Hans Jonas o etycznej odpowiedzialności nauki i techniki, Kraków 2017.

[7] S. Warzeszak, Odpowiedzialność za życie: próba zastosowania w etyce życia Hansa Jonasa zasady odpowiedzialności, Warszawa 2003.

[8] A. Papuziński, Zrównoważony rozwój w kontekście teorii sprawiedliwości międzygeneracyjnej. Próba konkretyzacji problemu, „Studies in Global Ethics and Global Education” 2014, no. 2, s. 12–27.

[9] J. Kronenberg, I. Natsuyo, Simple Living and Sustainable Consumption, „Problemy Ekorozwoju – Problems of Sustainable Development” 2011, z. 2, s. 67–74; I. Stachowska, Self-Constraint: Ethical Challenge for the Contemporaneity, „Studies in Global Ethics and Global Education” 2016, no. 6, s. 30–41.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]