Europejska Fundacja Nauki
Europejska Fundacja Nauki (European Science Foundation – ESF) to stowarzyszenie 11 organizacji członkowskich zajmujących się badaniami naukowymi w 8 krajach europejskich[1]. ESF jest niezależną, pozarządową organizacją non-profit, która promuje najwyższej jakości naukę w Europie. Została założona w 1974 roku, a jej biura znajdują się w Strasburgu we Francji (siedziba główna).
Organizacje członkowskie ESF to organizacje prowadzące i finansujące badania naukowe, akademie i towarzystwa naukowe z całej Europy.
Po czterech dekadach sukcesów w stymulowaniu europejskich badań naukowych poprzez tworzenie sieci kontaktów, ESF podjęła się ponownego dostosowania i zmiany swojej strategicznej wizji i ukierunkowania. Uruchomienie działu eksperckiego „Science Connect” na początku 2017 r. wyznacza kolejny etap ewolucji i zrodziło się z głębokiego zrozumienia sytuacji w nauce, kontekstu finansowania i potrzeb środowisk badawczych.
Wcześniejsze działania[edytuj | edytuj kod]
Do 2015 r. ESF stanowił platformę dla organizacji członkowskich ESF do określania zakresu badań, planowania i tworzenia sieci kontaktów w skali europejskiej i globalnej. Działania ESF były zorganizowane wokół trzech podstaw operacyjnych: strategii, synergii i zarządzania. Zgodnie ze swoją ówczesną misją i planem strategicznym, ESF prowadziła programy naukowe; programy mające na celu zwiększenie synergii naukowej, takie jak programy tworzenia sieci badawczych i wspólne projekty badawcze dla europejskich naukowców; wraz z działaniami poświęconymi zarządzaniu nauką, takimi jak świadczenie usług administracyjnych niezależnym komitetom naukowym i innym organizacjom.
ESF-EUROHORC – deficyt finansowania
W czerwcu 2008 r. ESF we współpracy z EUROHORC (European Heads of Research Councils) opublikował raport polityczny „The EUROHORCs and ESF Vision on a Globally Competitive ERA and their Road Map for Actions to Help Build it”[2] (Wizja EUROHORC i ESF na temat globalnie konkurencyjnej europejskiej przestrzeni badawczej i ich mapa drogowa działań, które pomogą ją zbudować), wyszczególniający podstawowe wymagania dotyczące budowy globalnie konkurencyjnej Europejskiej Przestrzeni Badawczej (European Research Area) w ciągu najbliższych pięciu do dziesięciu lat. W tym czasie EUROHORC wykorzystywał ESF jako agencję wdrożeniową. Niestety, w 2014 r. instrument ten zniknął z europejskiego krajobrazu i nie został zastąpiony żadnym innym mechanizmem finansowania.
Zmiana celu[edytuj | edytuj kod]
ESF niedawno zmienił zakres swojej działalności[3]. ESF zamknął swoje tradycyjne działania wspierające badania (European Collaborative Research Projects, Exploratory Workshops, Research Networking Programmes itp.) i koncentruje się teraz na wspieraniu społeczności naukowej poprzez usługi wsparcia naukowego świadczone przez dział ekspercki Science Connect.
Struktura[edytuj | edytuj kod]
EFS ma następującą strukturę:
- TOrgany zarządzające
- TWydział Science Connect
- TWspólnota Ekspertów
- TRady Eksperckie
Organy zarządzające[edytuj | edytuj kod]
Doroczne zgromadzenie jest najwyższym organem decyzyjnym EFS. Wybiera prezesa EFS, Zarząd, ratyfikuje budżet i rachunki oraz przyjmuje nowych członków. Delegatów na zgromadzenia wyznaczają organizacje członkowskie EFS.
Zarząd ustala i kieruje ogólną strategią EFS oraz koordynuje stosunki z UE i innymi instytucjami. Zarząd składa się z prezesa EFS i od 3 do 8 organizacji członkowskich. Zarząd spotyka się dwa razy w roku.
Prezydent oficjalnie reprezentuje EFS wobec społeczeństwa oraz w stosunkach z innymi organizacjami krajowymi lub międzynarodowymi.
Dyrektor Naczelny jest odpowiedzialny za realizację strategii i polityki ustalonej przez Zarząd, za administrowanie biurem EFS i jego finansami oraz za zapewnienie wykonania decyzji zgromadzenia i Rady Zarządzającej.
Dział Science Connect[edytuj | edytuj kod]
Science Connect to dział usług eksperckich ESF zajmujący się wspieraniem podejmowania decyzji naukowych za pośrednictwem szeregu usług wspierających naukę, takich jak ocena grantów, śledzenie kariery, koordynacja projektów finansowanych przez UE oraz hosting platform naukowych i rad ekspertów.
Społeczność ekspertów[edytuj | edytuj kod]
Społeczność Ekspertów ESF to zorientowana na jakość sieć uznanych międzynarodowych ekspertów, która obejmuje pełne spektrum środowiska naukowego (nauki humanistyczne, ekonomiczne i społeczne, fizyka, chemia, matematyka i nauki inżynieryjne, nauki o Ziemi i środowisku, nauki biologiczne i biomedyczne). Jego rolą jest podtrzymywanie współpracy naukowej, wspieranie doskonałości w recenzowaniu grantów badawczych i ocenie wniosków we wszystkich dyscyplinach naukowych.
Społeczność Ekspertów ESF składa się z dwóch kolegiów:
- Kolegium Panelu Recenzentów. Członkowie Panelu Recenzentów posiadają szerokie doświadczenie w kilku dyscyplinach naukowych, a ich misją jest budowanie konsensusu podczas oceny wniosków badawczych.
- Kolegium Ekspertów Recenzentów. Recenzenci-eksperci to naukowcy specjalizujący się w określonej dziedzinie naukowej, którzy są odpowiedzialni za ocenę kilku rodzajów wniosków, takich jak wnioski o stypendium i projekty badawcze.
Rady ekspertów[edytuj | edytuj kod]
Od 1974 roku ESF powołuje i gości rady ekspertów i komitety w kilku dziedzinach nauki. Należą do nich nauki o kosmosie; częstotliwości radioastronomiczne; Fizyka nuklearna; nauki morskie i polarne; i materiałoznawstwo. Obecnie w EFS działają następujące Rady Ekspertów:
Europejski Komitet Nauk Kosmicznych (European Space Sciences Committee – ESSC)
Założona w 1974 r. ESSC zapewnia bezstronne, eksperckie porady społeczności naukowej zajmującej się kosmosem, w tym między innymi Europejskiej Agencji Kosmicznej, Komisji Europejskiej i narodowym agencjom kosmicznym UE. Na przestrzeni lat ESSC stało się w Europie organem referencyjnym w zakresie niezależnego doradztwa naukowego w kwestiach związanych z przestrzenią kosmiczną oraz kluczowym partnerem międzynarodowej współpracy badawczej.
Europejski Komitet Współpracy Fizyki Jądrowej (Nuclear Physics European Collaboration Committee – NuPECC)
Celem NuPECC jest wzmocnienie europejskiej współpracy w dziedzinie fizyki jądrowej poprzez zdefiniowanie sieci uzupełniających się obiektów w Europie. NuPECC wydaje rekomendacje dotyczące rozwoju, organizacji i wspierania europejskiej fizyki jądrowej oraz poszczególnych projektów.
Komitet ds. Częstotliwości Radioastronomicznych (Committee on Radio Astronomy Frequencies – CRAF)
Założona w 1988 roku CRAF reprezentuje wszystkie główne obserwatoria radioastronomiczne w Europie. CRAF inicjuje i wspiera badania naukowe mające na celu zmniejszenie zakłóceń radioastronomicznych u źródła i skutków zakłóceń. Na przestrzeni lat CRAF stał się aktywnym głosem w Europie i angażuje się wraz z innymi grupami radioastronomów w dyskusje z międzynarodowymi organizacjami decydującymi o wykorzystaniu widma radiowego.
Organizacje członkowskie EFS[edytuj | edytuj kod]
Belgia
- Fonds de la Recherche Scientifique – FNRS (FRS-FNRS) (Fundusz Badań Naukowych – FNRS (FRS-FNRS))
Bułgaria
- Българска академия на науките (BAS) (Bułgarska Akademia Nauk)
- Научни изследвания (Narodowy Fundusz Nauki Bułgarii)
Francja
- Institut Français de Recherche pour l’Exploitation de la Mer (IFREMER) (Francuski Instytut Badawczy Eksploatacji Morza)
- EuroScience (EuroScience)
- Podstawowe technologie dla nauk o życiu (CTLS)
Węgry
- Magyar Tudományos Akadémia (MTA) (Węgierska Akademia Nauk)
Luksemburg
- Fonds National de la Recherche (FNR)
Rumunia
- Consiliul Național al Cercetării Științifice (Krajowa Rada Badań Naukowych –CNCS)
Serbia
Turcja
- Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBITAK) (Turecka Rada ds. Badań Naukowych i Technologicznych)
Prezesi EFS[edytuj | edytuj kod]
- 1974-1979 Brian Flowers
- 1980-1984 Hubert Curien
- 1985-1990 Eugen Seibold
- 1991-1993 Umberto Colombo
- 1994-1999 Sir Dai Rees
- 2000-2005 Reinders van Duinen
- 2006-2011 Ian Halliday
- 2012-2015 Par Omling
- 2016-kwiecień 2020: Martin Hynes[4]
- Od kwietnia 2020 do chwili obecnej: Véronique Halloin
Sekretarze generalni i dyrektorzy generalni EFS[edytuj | edytuj kod]
- 1974-1979 Friedrich Schneider
- 1980-1986 John Goormaghtigh
- 1986-1993 Michael Posner
- 1991-1993 Umberto Colombo
- 1993-1998 Peter Fricker
- 1998-2003 Enric Banda
- 2004-2007 Bertil Anderson
- 2007 John Marks
- 2008-2011 Marja Makarow[5][6]
- 2012-2015 Martin Hynes
- 2016-czerwiec 2019: Jean-Claude Worms
- Lipiec 2019 do chwili obecnej: Nicolas Walter
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ About ESF-Science Connect – ESF – Science Connect [online], www.esf.org [dostęp 2023-07-12].
- ↑ http://www.esf.org/ext-ceo-news-singleview/article/eurohorcs-esf-commit-to-play-key-role-in-shaping-a-competitive-era-456/news-browse/8.html.
- ↑ http://www.esf.org/esf/european-science-foundation/.
- ↑ The European Science Foundation elects Pär Omling as new President at its Assembly, Martin Hynes appointed as new Chief Executive. 2011-11-24. [dostęp 2023-07-12].
- ↑ Professor Marja Makarow becomes new CEO for the European Science Foundation. 2008-01-03. [dostęp 2023-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (9 May 2008)].
- ↑ Marja Makarow, chief executive, European Science Foundation, Strasbourg, France, Nature 452, 1030 (23 April 2008).