Eutypa lata

Eutypa lata

Podkładki przebijające korę
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	Sordariomycetes
Rząd	próchnilcowce
Rodzina	Diatrypaceae
Rodzaj	Eutypa
Gatunek	Eutypa lata
Nazwa systematyczna
Eutypa lata (Pers.) Tul. & C. Tul. Select. fung. carpol. (Paris) 2: 56 (1863)

Eutypa lata (Pers.) Tul. & C. Tul. – gatunek grzybów z rodziny Diatrypaceae.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Eutypa, Diatrypaceae, Xylariales, Xylariomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi.

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1796 roku Christiaan Hendrik Persoon nadając mu nazwę Sphaeria lata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1863 roku Louis René Tulasne i Charles Tulasne.

Ma 59 synonimów. Są nimi wszystkie odmiany i formy, a także wiele gatunków. M.in. są to:

• Cytosporina ribis Magnus 1903
• Phomopsis ribis (Magnus) Grove ex E.K. Cash 1972
• Valsa lata (Pers.) Nitschke 1867

Morfologia

Początkowo Eutypa lata rozwija się wewnątrz tkanek drzewa jako endofit. Widoczny staje się dopiero podczas tworzenia podkładek.

Anamorfa

Podobna do Libertella. W naturze nie obserwowana, znana tylko z hodowli.

Teleomorfa

Znajduje się w rozproszonych podkładkach na drewnie lub korze. W drewnie powoduje podniesienie powierzchni, tworząc czarne, niskie i wypukłe podkładki. Przez korę podkładki przebijają się rozrywając ją. Ostiole widoczne, o średnicy 120–180 µm i wysokości 50–150 µm, kuliste lub stożkowe, całe lub bruzdowane, nigdy w kształcie krzyża. Owocniki typu perytecjum o średnicy (300–) 400–600 (–700) µm, kuliste lub jajowate, z krótką szyjką. Tworzą pojedynczą warstwę, są blisko siebie i czasami zniekształcone z powodu kontaktu z innymi perytecjami. W perytecjach bardzo cienkościenne i zwężające się wstawki, często rozpływająca się w momencie dojrzewania. Worki 8-zarodnikowe o wymiarach (30–) 40–60 × 5–7 µm (część zawierająca zarodniki, z długą, zwężającą się szyjką o długości 70–120 µm i z małym pierścieniem wierzchołkowym). Askospory (6,2–) 8–11 × 1,5–2,2 µm, kiełbaskowate, bezseptowe, bladożółte, cienkościenne i gładkościenne, bez galaretowatej otoczki.

Występowanie i siedlisko

Najwięcej stanowisk podano w Ameryce Północnej i Europie, poza tym gatunek notowany jest w Maroku, na Półwyspie Indyjskim, w Australii i na Nowej Zelandii. W Polsce jest częsty.

Saprotrof, grzyb nadrzewny występujący na martwych lub obumierających pniach i gałęziach różnych gatunków drzew. W Polsce notowany na pozbawionym kory drewnie lub korze klonów (Acer sp.), brzóz (Betula sp.), wiciokrzewu pospolitego (Lonicera xylosteum), śliwie tarninie (Prunus spinosa), dębu szypułkowego (Quercus robur) i robinii akacjowej (Robinia pesudoacacia). Występuje także na kilkudziesięciu innych gatunkach drzew i krzewów.

Eutypa lata jako pasożyt

Jest saprotrofem rozkładającym martwe drewno, ale ostatnie badania wykazały, że jest również pasożytem powodującym zamieranie pędów wielu roślin sadowniczych, szczególnie winorośli i moreli. U moreli powoduje gumozę. Podatne na Eutypa lata są także dęby i topole. U winorośli powoduje chorobę zwaną zamieraniem pędów winorośli. Chorobę tę może powodować także Botryosphaeria, ale Eutype lata jest głównym jej sprawcą. Choroba prowadzi do stopniowego zmniejszania się plonu, a ostatecznie do obumarcia porażonej rośliny. Jest szczególnie dotkliwa dla winorośli uprawianych w chłodnym klimacie. Wydzielana przez Eutype lata mykotoksyna zaburza i hamuje wzrost pędu i pączków.