Fala wyjątkowa
Fala wyjątkowa (czasem nazywana falą fenomenalną lub monstrualną) – fala morska o wysokości znacznie większej niż typowe fale w danych warunkach pogodowych.
Wyjątkowe fale są przynajmniej dwukrotnie większe od wysokości fali znacznej. Te monstrualne fale zostały po raz pierwszy, w sposób niebudzący wątpliwości, zmierzone na platformie wiertniczej Draupner na Morzu Północnym 1 stycznia 1995 u wybrzeży Norwegii. Wcześniej opowieści o wyjątkowo wysokich falach krążyły wśród marynarzy, lecz były lekceważone przez badaczy.
Monstrualne fale mają do 30 metrów wysokości, podczas gdy statki są w stanie przetrzymać spotkanie z falami nie większymi niż 15 metrów. Seria wyjątkowo wysokich fal następujących bezpośrednio po sobie nazywana jest w żargonie marynarskim „trzema siostrami”. Fale wyjątkowe nie są związane z tsunami. Powstawanie monstrualnych fal jest przypuszczalnie związane z nieliniowym oddziaływaniem ciągów kilku fal i związaną z tym akumulacją energii.
Przypuszczalnie działanie fali wyjątkowej było powodem zatonięcia brytyjskiego 90-tysięcznika MV Derbyshire, który wyruszył z zachodniej Kanady 11 lipca 1980 z ładunkiem rudy żelaza do Japonii i nigdy nie dotarł do portu przeznaczenia. Zatonął, wraz z całą 42-osobową załogą (+ 2 żony) i bez nadania sygnału S.O.S., podczas tajfunu 9 lub 10 września 1980 między Tajwanem i Japonią. Wrak, zlokalizowany w czerwcu 1994 roku, spoczywa na głębokości 4200 metrów. Prawdopodobną przyczyną zatonięcia statku było (co wynikało z analizy zdjęć przekazanych przez batyskafy) zerwanie przez masy wody luków kilku ładowni.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Emma Hill i Neil Randles [wyd.]: 501 Most Devastating Disasters. London: Bounty Books, 2010. ISBN 978-0-753720-28-8.