Przejdź do zawartości

Feliks Wiślicki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Feliks Wiślicki
Data i miejsce urodzenia

18 maja 1866
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 marca 1949
Euzenbuhl, Szwajcaria

Zawód, zajęcie

chemik, włókiennik

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Kawaler Orderu Leopolda (Austria)

Feliks Wiślicki (ur. 18 maja 1866 w Warszawie, zm. 13 marca 1949 w Euzenbuhl) – polski inżynier chemik nazywany ojcem polskiego jedwabiu sztucznego.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Markusa i Marii z Rothaubów. Od młodych lat był zaangażowany w socjalistyczną działalność polityczną tzw. II Proletariatu, za co był wielokrotnie aresztowany i więziony m.in. w Cytadeli. Zagrożony zesłaniem opuścił Warszawę i zamieszkał w Szwajcarii, gdzie rozpoczął studia z zakresu chemii na Politechnice w Zurychu. W 1889 ukończył je uzyskując tytuł inżyniera, promotor jego pracy dyplomowej Georg Lunge widząc wiedzę i talent polecił Feliksa Wiślickiego do współpracy hrabiemu Hilaire'owi Bernigaudowi de Chardonnet, który był wynalazcą nowej technologii uzyskiwania sztucznego jedwabiu. W 1894 rekomendowany przez Chardonetta rozpoczyna pracę w niewielkiej fabryce sztucznego jedwabiu w szwajcarskim Kessel–Spreitenbach, rok później korzystając z dalszego wsparcia hrabiego przeniósł się do Francji, gdzie kontynuował pracę w dużych zakładach w Besançon. Prowadził badania nad zastosowaniem tańszej od bawełnianej celulozy drzewnej, niestety bez powodzenia. Wysoko oceniano jego działalność badawczą i organizacyjną, w związku z tym został skierowany do nowo budowanych zakładów włókien sztucznych w Tubize w Belgii, gdzie został dyrektorem technicznym. W 1904 właściciele zaplanowali rozpoczęcie produkcji włókien sztucznych we wschodniej Europie, dzięki wstawiennictwu Feliksa Wiślickiego nowy zakład został zlokalizowany we wsi Wilanów koło Tomaszowa. Plany rozwoju zostały zatrzymane przez wybuch rewolucji w 1905, powrócono do nich w 1911 powołując Towarzystwo Akcyjne Tomaszowskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu. Feliks Wiślicki został powołany na kierownika powstającego zakładu odpowiedzialnego za jego budowę i uruchomienie produkcji sztucznych włókien kolodionowych. Uruchomienie produkcji miało miejsce 1 maja 1912, kierownikiem zakładu został Feliks Wiślicki. Podczas I wojny światowej produkcję początkowo ograniczono, a następnie wstrzymano, a zakład częściowo zdewastowano. Dzięki zaangażowaniu Wiślickiego po zakończeniu działań wojennych produkcję szybko wznowiono, a w 1921 przestarzałą metodę kolodionową zaczęto zastępować metodą wiskozową. W latach 20. XX wieku zakład jest stale rozbudowywany i modernizowany, część udziałów nabywa kapitał włoski. Asortyment stale się zwiększał, wprowadzono produkcję kordów, włókien ciętych typu wełnianego tzw. argona, lnianego tzw. lintex i tomofanu tzn. celofanu, równocześnie wybudowano wytwórnię dwusiarczku węgla. Poza działalnością produkcyjną Feliks Wiślicki był zaangażowany w sprawy socjalne, dla pracowników fabrycznych powstawały budynki mieszkalne, dom kultury, kasyno, biblioteki, przedszkola i klub sportowy. Mimo kryzysu światowego produkcja zakładów stale wzrastała, w 1938 zapadła decyzja o rozpoczęciu produkcji jedwabiu octanowego, ale wybuch II wojny światowej zniweczył te plany.

Poza pracą związaną z zakładami w Tomaszowie działał w organizacjach branżowych, należał do grona współzałożycieli Związku Przemysłu Chemicznego, a następnie pełnił funkcję prezesa. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Chemicznego oraz zasiadał w Radzie Opiekuńczej Państwowej Szkoły Chemicznej Przemysłowej w Warszawie. Reprezentował Polskę na międzynarodowych zjazdach chemicznych, w 1934 założył Fundację Naukową swojego imienia. Nie posiadając własnych dzieci był wyczulony na krzywdę najmłodszych, ufundował w 1934 i wspierał finansowo dom dziecka Jasny Dom w Piasecznie[1]. Po wybuchu II wojny światowej i zajęciu przez Niemców Tomaszowa Mazowieckiego Feliks Wiślicki opuścił zakłady, a w grudniu korzystając z posiadanego paszportu szwajcarskiego wyjechał do Londynu, gdzie został doradcą do spraw przemysłowych Polskiego Rządu na Uchodźstwie. Niestety nie udało się z Polski wyjechać jego żonie Sophii Gustawie Wiślicki-Schönbrunn, która została przez Niemców aresztowana i więziona m.in. w Mautchausen. Po zakończeniu II wojny światowej władze Polskie zachęcały Wiślickiego do powrotu i uczestnictwa w odbudowie przemysłu włókien sztucznych, odmówił tłumacząc się podeszłym wiekiem. Po spotkaniu z żoną podjął decyzję o przeprowadzce do Szwajcarii, gdzie zmarł 13 marca 1949 w Euzenbuhl, tam był początkowo pochowany, a następnie jego prochy przeniesiono na cmentarz w Ullibergu[2].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Dwukrotnie żonaty, pierwszą żoną była Florentyna Hartman (ślub w 1894), drugą Sophia Gustawa Schönbrunn (ślub w 1931), nie pozostawił potomstwa.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]