Fidżyjka czerwona
| Prosopeia splendens[1] | |||
| (Peale, 1848) | |||
_(2202781574).jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
fidżyjka czerwona | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Fidżyjka czerwona[4], fidżijka czerwona[5] (Prosopeia splendens) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papug wschodnich (Psittaculidae). Występuje na wyspach Kadavu i Ono należących do archipelagu Fidżi. Bliski zagrożenia wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został opisany przez amerykańskiego przyrodnika, Titiana Peale’a w 1848 roku jako Platycercus splendens. Holotyp pochodził z wyspy Viti Levu[6]. Dawniej fidżyjka czerwona bywała uznawana za podgatunek fidżyjki kasztanowatej (Prosopeia tabuensis), jednak jest bliżej spokrewniona z fidżyjką ognistobrzuchą (Prosopeia personata)[7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Fidżyjki czerwone mierzą około 45 cm oraz ważą około 280 g[9]. Dymorfizm płciowy jest prawie niewidoczny – samica ma trochę mniejszą głowę od samca. Pierś, głowa i spód ciała są intensywnie czerwone. Skrzydła, kuper i pokrywy nadogonowe są jasnozielone. Kark jest niebieski. Lotki i sterówki są zielone z niebieskimi obrzeżami. Dziób i nogi są czarne, a tęczówka pomarańczowoczerwona[7]. Młode przypominają dorosłe, mają jedynie bledszy dziób, brązowe tęczówki i bladą obwódkę wokół oczu[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten jest endemitem archipelagu Fidżi. Zamieszkuje on dwie wyspy – Kadavu i Ono. Został introdukowany na Viti Levu. Był także wprowadzony na wyspy Yasawa Group oraz Ovalu, lecz tamtejsze populacje się nie utrzymały. Obecny obszar występowania szacowaną ma powierzchnię 910 km²[7][10].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Fidżyjki czerwone zamieszkują lasy i zarośla, a także obszary rolnicze. Spotykane są na nizinach i wzgórzach. Prowadzą osiadły tryb życia. Żerują w parach i małych grupach. W skład ich diety wchodzą owoce i nasiona[10].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Sezon lęgowy trwa od czerwca do stycznia[9]. Zakładają gniazda zarówno w lasach, jak i w wioskach[10]. Gnieżdżą się w dziuplach drzew. W lęgu są składane 2–3 jaja, które są wysiadywane przez samicę. Inkubacja trwa 24 dni. Młode opuszczają dziuplę po 50–55 dniach[7].
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2023 roku uznaje fidżyjkę czerwoną za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened). Wcześniej – od 2000 roku, była klasyfikowana jako gatunek narażony na wyginięcie (VU – Vulnerable). Trend populacji jest nieznany. Szacuje się ją na 4 tys. dorosłych osobników. Zagrożenie stanowi utrata środowiska poprzez wycinanie lasów i pożary. Wyłapywane są także dla celów hodowlanych[10]. Na Fidżi gatunek ten jest objęty ochroną[7]. Wymieniony jest w II załączniku CITES[10].
W niewoli[edytuj | edytuj kod]
Fidżyjki należą do ptaków bardzo rzadko spotykanych w niewoli. Prawdopodobnie pierwszy osobnik tego gatunku został importowany do Europy w 1864 roku. Przebywał on w Londyńskim Zoo. Później była też trzymana między innymi w ogrodzie zoologicznym w Berlinie, nieistniejącym już zoo w Hamburgu, Tierpark Berlin, Dudley Zoo i w Natura Artis Magistra (zoo w Amsterdamie). Prawdopodobnie obecnie nie jest już trzymana w żadnej europejskiej placówce[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Prosopeia splendens, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage: Crimson Shining-Parrot. Avibase – The World Bird Base. [dostęp 2022-11-13]. (ang.).
- ↑ Prosopeia splendens, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Platycercini Selby, 1836 (Wersja: 2022-09-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-11-08].
- ↑ P. Mielczarek, W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 7, 1999.
- ↑ T.R. Peale, United States Exploring Expedition. During the years 1838, 1839, 1840, 1841, 1842. Under the command of Charles Wilkes, U.S.N., t. 8. Mammalia and Ornithology, Filadelfia 1848, s. 127–128 (ang. • łac.).
- ↑ a b c d e f Tomasz Doroń. Fidżyjki rodzaju Prosopeia. „Nowa Exota”. 5/2017. s. 12–13. ISSN 1214-8962.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-11-13]. (ang.).
- ↑ a b c Crimson Shining Parrot (Prosopeia splendens), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2022-11-13] (ang.).
- ↑ a b c d e Species factsheet: Prosopeia splendens [online], BirdLife International [dostęp 2023-12-14] (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).