Fragmenty muru getta w Krakowie
![Ziemia](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Geographylogo.svg/20px-Geographylogo.svg.png)
![]() | |
![]() Fragment muru na ulicy Lwowskiej | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Rozpoczęcie budowy |
kwiecień 1941 |
Położenie na mapie Krakowa ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | |
![]() |
Fragmenty muru getta w Krakowie – zachowane fragmenty muru wyznaczającego od 1941 granicę pomiędzy krakowskim gettem a „aryjską" częścią miasta.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Getto krakowskie zostało założone 3 marca 1941. W kwietniu tego samego roku polscy murarze rozpoczęli wznoszenie wokół getta wysokiego muru o półkolistych zwieńczeniach przypominających kształtem żydowskie nagrobki (macewy)[1]. W ciągu muru znajdowały się cztery bramy wjazdowe: na placu Zgody (obecnie placu Bohaterów Getta), u wylotu ul. Lwowskiej, obok ul. Limanowskiego oraz u wylotu tejże ulicy na Rynek Podgórski. Bramy do getta były strzeżone przez żandarmerię niemiecką i polską policję (tzw. policję granatową)[2].
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Bundesarchiv_Bild_183-L25516%2C_Polen%2C_Bau_der_Mauer_f%C3%BCr_ein_Ghetto.jpg/254px-Bundesarchiv_Bild_183-L25516%2C_Polen%2C_Bau_der_Mauer_f%C3%BCr_ein_Ghetto.jpg)
13 marca 1943 rozpoczęto likwidację getta[3]. Wówczas mur w większość został zlikwidowany. Zachowały się jedynie jego niewielkie fragmenty; między budynkami przy ulicy Lwowskiej 25–29 oraz z tyłu budynku znajdującego się przy ulicy Bolesława Limanowskiego 62. Później na murze zamontowano tabliczki upamiętniające więzionych tu Żydów[4]. Tekst na nich został napisany zarówno w języku polskim, jak i w jidysz. Długość zachowanych fragmentów muru wynosi około 50 metrów[5].
W 2000, 2013 oraz 2021 roku mur poddano konserwacji[5][6]. 29 listopada 2013 roku fragmenty muru krakowskiego getta zostały wpisane do rejestru zabytków nieruchomych[7].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Fragment muru na tyłach budynku przy ul. Bolesława Limanowskiego 62
-
Tablica pamiątkowa na fragmencie murów przy ul. Lwowskiej 27
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Andrea Löw, Marcus Roth: Krakowscy Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945. Kraków: Universitas, 2014, s. 61. ISBN 978-83-242-2642-9.
- ↑ Andrea Löw, Marcus Roth: Krakowscy Żydzi pod okupacją niemiecką 1939–1945. Kraków: Universitas, 2014, s. 107. ISBN 978-83-242-2642-9.
- ↑ 80. rocznica likwidacji getta krakowskiego (13-14 marca 1943 r.) [online], Muzeum Getta Warszawskiego [dostęp 2024-06-16] (pol.).
- ↑ Za murem w kształcie nagrobków. Likwidacja getta w Krakowie [online], Żydowski Instytut Historyczny [dostęp 2024-06-16] (pol.).
- ↑ a b Pawel Kubisztal , Odnowiono fragment muru getta [online], Podgorze.pl, 9 sierpnia 2022 [dostęp 2024-06-16] (pol.).
- ↑ LoveKraków, Rozpoczął się remont muru getta w Podgórzu. Był w bardzo złym stanie [online], LoveKraków, 16 czerwca 2024 [dostęp 2024-06-16] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 marca 2024 [dostęp 2024-06-16] .