Franciszek Jarzębiński

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Jarzębiński
Ilustracja
Franciszek Jarzębiński (przed 1920)
major piechoty major piechoty
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1895
Stary Sącz

Data i miejsce śmierci

22 października 1988
Warszawa

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

c. k. 20 pułk piechoty
38 pułk piechoty
48 pułk piechoty
PKU Lwów Miasto
PKU Lwów Powiat
PKU Lwów Miasto
KRU Stanisławów

Stanowiska

komendant pododcinka
kapelmistrz pułku
I referent
kierownik referatu
komendant PKU
komendant RU

Główne wojny i bitwy

wojna polsko-ukraińska
obrona Lwowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)
Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola

Franciszek Jarzębiński (ur. 9 sierpnia 1895 w Starym Sączu, zm. 22 października 1988 w Warszawie) – major piechoty Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 9 sierpnia 1895 w Starym Sączu w rodzinie mieszczańskiej[1][2]. Od najmłodszych lat interesował się muzyką[1]. W wieku młodzieńczym uczył się gry na skrzypcach u prof. Szybiaka w Starym Sączu, a od 1909 – równolegle z nauką w szkole średniej – kształcił się w zakresie harmonii muzyki[1]. Później, podczas służby wojskowej we Lwowie kontynuował naukę muzyki u dr. Chybińskiego i prof. Stanisława Szawłowskiego[1].

Został żołnierzem c. i k. armii i podczas I wojny światowej został mianowany na stopień podporucznika rezerwy piechoty z dniem 1 lutego 1917[3]. Do 1918 był oficerem rezerwy 20 pułku piechoty[4]. U kresu wojny w październiku 1918 jako podporucznik rezerwy 20 pułku piechoty otrzymał 3-miesięczny urlop celem studiów w Wyższej Szkole Leśnictwa we Lwowie; wówczas wstąpił do tamtejszego oddziału Polskiej Organizacji Wojskowej[5].

W listopadzie 1918 w stopniu podporucznika uczestniczył w obronie Lwowa w 1918 w trakcie wojny polsko-ukraińskiej na stanowisku komendanta prawego pododcinka sektora Bema (jego podkomendni byli określanie jako „bemacy”)[6][7]. Jako były oficer armii austriackiej został przyjęty do Wojska Polskiego i zatwierdzony do stopnia porucznika[8].

W 1919 został kapelmistrzem 38 pułku piechoty we Lwowie, w 1920 był w stopniu porucznika w tej jednostce[1]. W 1920 został skierowany na front wojny polsko-bolszewickiej[1]. W tym samym roku został współpracownikiem krakowskiego czasopisma „Muzyka i Śpiew[1]. Został awansowany na stopień kapitana piechoty, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[9][10]. Został przydzielony do PKU Lwów Miasto, pozostając oficerem nadetatowym 48 pułku piechoty ze Stanisławowa. 21 czerwca 1923 roku został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Powiat na stanowisko I referenta[11][12][13]. W lutym 1926 roku został wyznaczony na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw w PKU Lwów Powiat[14]. W tym czasie został awansowany na stopień majora piechoty ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927[15]. W lipcu 1929 roku został przesunięty na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta, a w marcu 1932 roku zatwierdzony na stanowisku komendanta PKU Lwów Powiat[16][17][18]. 15 lipca 1933 został przeniesiony do PKU Lwów Miasto na stanowisko komendanta[19]. W 1939 pełnił służbę w Komendzie Rejonu Uzupełnień Stanisławów na stanowisku komendanta rejonu uzupełnień[20].

W latach 30. był członkiem zarządu głównego Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich[21][22] (w 1937 także skarbnikiem)[23].

Po wybuchu II wojny światowej był internowany w Târgoviște (Rumunia), gdzie założył kapelę ludową, po czym na początku 1940 trafił z innymi żołnierzami polskimi przez Budapeszt do Kaisersteinbruch n/Zeite t.j. do Stalagu XVII A1[24]. Następnie przebywał w Oflagu VI E Dorsten[25].

Zmarł 22 października 1988 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim[26].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Życie muzyczne w obozie internowanych oficerów polskich w Rumunii i oflagach na terenie Niemiec VI E Dorstein i VI B, Dössel w latach 1939−1945[27].
  • Prawy pododcinek sektora Bema w obronie Lwowa 3–22 listopada 1918 r. w: Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników (1993)[28].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Henryk Piołunek. Franciszek Jarzębiński. „Muzyka i Śpiew”. Nr 5, s. 7–8, 1920. 
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 257, sprostowano datę urodzenia z „10 sierpnia” na „9 sierpnia” 1895 roku.
  3. Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 345.
  4. a b c d Ranglisten des Kaiserlichen und Königlichen Heeres 1918. Wiedeń: 1918, s. 511.
  5. Franciszek Jarzębiński: Prawy pododcinek sektora Bema w obronie Lwowa 3–22 listopada 1918 r.. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 169. ISBN 83-85218-56-4.
  6. Artur Leinwand: Przemowa do obecnego wydania. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 5. ISBN 83-85218-56-4.
  7. Franciszek Jarzębiński: Prawy pododcinek sektora Bema w obronie Lwowa 3–22 listopada 1918 r.. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 170–207. ISBN 83-85218-56-4.
  8. Wykaz oficerów, którzy nadesłali swe karty kwalifikacyjne, do Wydziału prac przygotowawczych, dla Komisji Weryfikacyjnej przy Departamencie Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922, s. 45.
  9. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 410.
  10. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 354.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 44 z 3 lipca 1923 roku, s. 444.
  12. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 260, 1470.
  13. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 240, 1339.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 14.
  15. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 124, 180.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 210.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226.
  18. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 29, 517.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933 roku, s. 132.
  20. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 20, 858.
  21. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Badania Historji Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich za rok 1931/32. Lwów: 1932, s. 6.
  22. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa Badania Historji Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich za rok 1933/34. Lwów: 1934, s. 7.
  23. Kronika działalności Towarzystwa. „Rocznik Towarzystwa Badania Historii Obrony Lwowa i Województw Południowo-Wschodnich”. Nr II, s. 151, 1937. 
  24. Jacek Macyszyn. Położenie internowanych i więzionych żołnierzy polskich na terenie Europy Zachodniej 1939−1940. „Niepodległość i Pamięć”. Nr 23/3, s. 134-135, 2016. 
  25. Straty ↓.
  26. Lokalizacja grobu. brodnowski.grobonet.com. [dostęp 2023-12-28].
  27. Jacek Macyszyn. Położenie internowanych i więzionych żołnierzy polskich na terenie Europy Zachodniej 1939−1940. „Niepodległość i Pamięć”. Nr 23/3, s. 135, 156, 2016. 
  28. Franciszek Jarzębiński: Prawy pododcinek sektora Bema w obronie Lwowa 3–22 listopada 1918 r.. W: Jarosław Waniorek (red.): Obrona Lwowa. 1–22 listopada 1918. Tom 2. Źródła do dziejów walk o Lwów i województwa południowo-wschodnie 1918–1920. Relacje uczestników. Warszawa: 1993, s. 169–207. ISBN 83-85218-56-4.
  29. a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 20.
  30. M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]