Fremontodendron
.jpg) Fremontodendron californicum | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Fremontodendron | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Fremontodendron Coville Contr. U.S. Natl. Herb. 4: 74. 29 Nov 1893[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
F. californicum (Torrey) Coville[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Fremontodendron – rodzaj drzew z rodziny ślazowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia dwa[4] lub trzy[5][6][7] gatunki. Rośliny te występują w Ameryce Północnej – w Kalifornii (na południe od Hrabstwa Shasta) i w północno-zachodnim Meksyku (w Kalifornii Dolnej)[5][6].
Rosną na suchych stokach wzniesień, w chaparralu i lasach dębowych[6]. Bywają uprawiane jako ozdobne (także w odmianach)[6]. Stosunkowo najbardziej mrozoodporny jest mieszaniec między F. californicum i F. mexicanum[7]. W warunkach Polski możliwa jest uprawa roślin z tego rodzaju na obszarach o najłagodniejszym klimacie[8]. W miejscach wilgotnych i zasobnych rośliny te rosną szybko i okazale, ale są bardzo krótkowieczne[6].
Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Johna Frémonta – amerykańskiego wojskowego i odkrywcę[6][5]. Przyrostek dendron pochodzi z greki i oznacza drzewo[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod].jpg)
- Pokrój
- Krzewy i drzewa osiągające do 10 m wysokości[6][5], o ciemnej korze[6].
- Liście
- Zimozielone, skrętoległe, niemal całobrzegie do mniej lub bardziej dłoniasto klapowanych[9] (mogą mieć od 3 do 7 klap)[6]. Z wierzchu są ciemnozielone, od spodu gęsto, miękko owłosione[6]. U nasady liści znajdują się odpadające przylistki[5].
- Kwiaty
- Wyrastają pojedynczo[6] naprzeciw liści[9] i są obupłciowe[6]. U ich nasady znajduje się szybko odpadający kieliszek[5]. Okwiat tworzy pięć działek kielicha u dołu zrośniętych, barwy żółtej do pomarańczowej, u nasady nieco workowato rozszerzonych, z miodnikami. Od zewnątrz działki okryte są gwiazdkowatymi włoskami[6]. Płatków korony kwiatu brak. Pręciki w liczbie 5, u nasady zrośnięte są w rurkę otaczającą zalążnię, wyżej z rozpostartymi nitkami. Zakończone są główkami pylników składającymi się z dwóch komór pyłkowych i z łącznika między nimi nieznacznie wyciągniętego na końcu. Zalążnia pięciokomorowa z licznymi zalążkami. Szyjka słupka cienka, zwieńczona całobrzegim znamieniem[9][6].
- Owoce
- Wielonasienne torebki pokryte silnie drażniącymi włoskami, otulone papierzastymi po przekwitnieniu działkami kielicha[6]. Nasiona czarne do brązowych, czasem owłosione[9].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna
W systemach APG z XXI wieku i końca XX jest to rodzaj z podrodziny wełniakowych Bombacoideae w obrębie ślazowatych Malvaceae[2][10]. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych wełniakowe podnoszone były zwykle do rangi rodziny wełniakowatych Bombacaceae[11].
- Wykaz gatunków[4]
- Fremontodendron californicum (Torr.) Coult.
- Fremontodendron mexicanum Davidson
W niektórych ujęciach wyróżniany jest Fremontodendron decumbens o pędach pokładających się i wysokości zwykle poniżej 1 m oraz kwiatach ciemno pomarańczowych do miedzianych[5], alternatywnie takson ten ma rangę podgatunku F. californicum subsp. decumbens (R.M.Lloyd) Munz[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-07-21] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-07-21] (ang.).
- ↑ a b c Fremontodendron. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-07-21].
- ↑ a b c Fremontodendron Coult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-21].
- ↑ a b c d e f g h John L. Strother: Fremontodendron Coville. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-07-21].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 152. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 372, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
- ↑ Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3 popr. i uzup., Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2001, s. 439-440, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
- ↑ a b c d K. Kubitzki, C. Bayer (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. V. Flowering Plants. Dicotyledons. Berlin, Heidelberg, New York: Springer-Verlag, 2003, s. 272. ISBN 3-540-42873-9.
- ↑ Genus: Fremontodendron. Germplasm Resources Information Network (GRIN), United States Department of Agriculture, Agricultural Research Service. [dostęp 2010-02-24]. (ang.).
- ↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 961. ISBN 83-214-1305-6.