Gęsiówka uszkowata

Gęsiówka uszkowata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	gęsiówka
Gatunek	gęsiówka uszkowata
	Nazwa systematyczna
	Arabis auriculata Lam.; Encycl. 1: 219 (1783)
Synonimy
	Abasicarpon patulum Andrz. ex Rchb.; Arabis aspera All.; Arabis cadmea Boiss.; Arabis carnulosa Tscherning; Arabis dasycarpa Andrz. ex DC.; Arabis malinvaldiana Rouy & Coincy; Arabis nova var. sinaica (Boiss.) Täckh.; Arabis patula (Ehrh.) Weinm.; Arabis recta Vill.; Arabis rigida Wallr.; Arabis sinaica Boiss.; Arabis sinaica Steud.; Arabis sogdiana Kom.; Crucifera auriculata (Lam.) E.H.L.Krause; Erysimum auriculatum (Lam.) Kuntze; Erysimum cadmea (Boiss.) Kuntze; Sisymbrium sewerzowii Regel; Stenophragma sewerzowii (Regel) B.Fedtsch.; Turrita auriculata (Lam.) Bubani; Turritis auriculata (Lam.) Fourr.; Turritis patula Ehrh.; Turritis recta (Vill.) Mert. & W.D.J.Koch;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Gęsiówka uszkowata (Arabis auriculata Lam.) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Występuje głównie w południowej Europie i południowo-zachodniej Azji. W Polsce bardzo rzadki, występuje wyłącznie w okolicach Buska.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Wzniesiona o wysokości (5)10–30(40) cm. Jest gęsto ulistniona.

Liście: Liście odziomkowe tworzą różyczkę, łodygowe wyrastają skrętoległe. Liście siedzące, jajowate lub podługowate, drobno ząbkowate. Nasady liści obejmują łodygę uszkowatą nasadą.
Kwiaty: Białe.

Owoc: Łuszczyny odstające od osi kwiatostanu i oddalone od siebie, o klapach z wyraźnymi nerwami bocznymi. Nasiona nieoskrzydlone.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna. Występuje w murawach kserotermicznych. Kwitnie w kwietniu i maju. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Festuco-Stipion^[4].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[5]: EX (wymarły); 2016: EN (zagrożony)^[6].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin (2001): CR (krytycznie zagrożony); 2014: EN (zagrożony)^[7].

Występuje m.in. w rezerwacie przyrody Skorocice.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
↑ ^a ^b Arabis auriculata Lam., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-03-07] .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).

[powo-3] Arabis auriculata Lam., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-03-07] .

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[6] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[7] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone.. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]