Gaeumannomyces tritici
.jpg) Pszenica porażona przez Gaeumannomyces tritici | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Gaeumannomyces tritici |
| Nazwa systematyczna | |
| Gaeumannomyces tritici (J. Walker) Hern.-Restr. & Crous Stud. Mycol. 83: 26 (2016) | |
Gaeumannomyces tritici (J. Walker) Hern.-Restr. & Crous – gatunek grzybów workowych z klasy Sordariomycetes[1]. Wywołuje zgorzel podstawy źdźbła[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gaeumannomyces, Magnaporthaceae, Magnaporthales, Diaporthomycetidae, Sordariomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Już ponad 100 lat temu Pier Andrea Saccardo opisał gatunek Gaeumannomyces graminis wywołujący chorobę zbóż. W 1972 r. John Walker wyodrębnił z niego odmianę Gaeumannomyces graminis var. tritici. Do rangi odrębnego gatunku podnieśli ją Margarita Hernández-Restrepo i Pedro Willem Crous w 2016 r.[1]
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Gaeumannomyces tritici to homotaliczny grzyb mikroskopijny. Zimuje w postaci grzybni w glebie na resztkach roślin. Może tak przetrwać kilka lat aż do czasu ich mineralizacji. Grzybnia ta jest głównym źródłem choroby. Rozrastając się atakuje nowe rośliny przez włośniki i korzenie. Po wrośnięciu do wnętrza korzenia grzybnia rozrasta się wewnątrz jego tkanek w górę pędu. Poprzez wiązki przewodzące może dotrzeć aż do górnych międzywęźli. Krótko przed zbiorami zbóż grzybnia wytwarza płciowe owocniki – perytecja. Powstają w nich askospory nie odgrywające jednak większej roli w rozprzestrzenianiu się patogenu[3]. Są nitkowate, o wymiarach 60–110 × 2,5–4 μm[4].
Grzyb wytwarza dwa rodzaje grzybni. Strzępki na powierzchni korzeni i podstawy źdźbeł są grube i ciemne, strzępki rozwijające się wewnątrz tkanek zaatakowanej rośliny są cienkie i jasne[4]. G. tritici jest jednym z trzech patogenów wywołujących zgorzel podstawy źdźbła. Pozostałe dwa gatunki wywołujące tę chorobę to Gaeumannomyces graminis i Gaeumannomyces avenae. Odróżniają się morfologicznie budową askospor i hyfopodiów, oraz fizjologicznie patogennością, biochemią, gatunkami żywicieli[2]. G. tritici jest wśród nich najbardziej patologiczny[4].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Gaeumannomyces tritici jest szeroko rozprzestrzeniony na całym świecie. Pasożytuje na pszenicy, życie, pszenżycie, jęczmieniu, oraz na ponad 400 gatunkach traw. Nie atakuje natomiast owsa, który wydziela substancję hamującą jego rozwój. W Polsce G. tritici jest pospolity i to on jest głównym sprawcą zgorzeli podstawy źdźbła[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-11-01] (ang.).
- ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7
- ↑ red: Selim Kryczyński i Zbigniew Weber, Fitopatologia. Tom 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: PWRiL, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7
- ↑ a b c d Zofia Fiedorow, Barbara Gołębniak, Zbigniew Weber, Choroby roślin rolniczych, Poznań: Wyd. AR Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 2008, ISBN 978-83-7160-468-3