Galapagosek kraterowy
| Nesoryzomys narboroughi | |
| Heller, 1904[1] | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
galapagosek kraterowy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
Galapagosek kraterowy[3] (Nesoryzomys narboroughi) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae), występujący endemicznie na wyspach Galapagos.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Galapagosek kraterowy występuje na wyspie Fernandina, należącej do archipelagu Galapagos u wybrzeżu Ekwadoru[4]:
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1904 roku amerykański zoolog Edmund Heller nadając mu nazwę Nesoryzomys narboroughi[1]. Holotyp pochodził z Mangrove Point, na wyspie Fernandina, w Galapagos, w Ekwadorze[5].
N. narboroughi był uznawany za młodszy synonim N. indefessus, ale nowsze badania wskazują, że są to raczej odrębne gatunki[5][4]. Tym niemniej status N. narboroughi wymaga bardziej szczegółowych badań[2][5]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[4].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Nesoryzomys: gr. νησος nēsos „wyspa” (tj. Galapagos); rodzaj Oryzomys S.F. Baird, 1857 (ryżniak)[6].
- narboroughi: Narborough Island (obecnie Fernandina), Galapagos, Ekwador[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 110–172 mm, długość ogona 100–152 mm, długość ucha 13–23 mm, długość tylnej stopy 29–33 mm; masa ciała 77–136 g[7].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Jest spotykany na nizinnych i wyżynnych obszarach wyspy, do 1300 m n.p.m. Lokalnie jest pospolity, ale jego populacja maleje[2].
Jest to zwierzę nocne, prowadzi naziemny tryb życia. Nie wiadomo, czym się żywi. Na Fernandinie występuje także pokrewny gatunek, galapagosek wulkaniczny[2].
Populacja[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ma ograniczony zasięg występowania i jego liczebność się zmniejsza. Największym zagrożeniem dla niego jest sprowadzenie na wyspę obcych gatunków, takich jak szczur śniady i mysz domowa. Jest obecnie uznawany za gatunek narażony na wyginięcie[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Heller 1904 ↓, s. 242.
- ↑ a b c d e R. Dowler & M. Weksler, Nesoryzomys narboroughi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-18] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 251. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Nesoryzomys indefessus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-18].
- ↑ Heller 1904 ↓, s. 241.
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 454. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- E. Heller. Papers from the Hopkins Stanford Galapagos Expedition, 1898–1899. Mammals of the Galapagos Archipelago, exclusive of the Cetacea. „Proceedings of the California Academy of Sciences”. Third series. Zoology. 3 (8), s. 233–249, 1904. (ang.).