Gardenia (roślina)
 Gardenia jaśminowata (Gardenia jasminoides) | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
gardenia |
| Nazwa systematyczna | |
| Gardenia J. Ellis Linn. Corresp. i. 86 (1821) | |
Gardenia (Gardenia J. Ellis) – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych. Należy do niego około 200 gatunków pochodzących głównie z tropikalnych obszarów Azji i południowej Afryki[3]. Nazwa pochodzi od nazwiska przyrodnika Alexandra Gardena (1730-1791) i została nadana przez Karola Linneusza.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Berghias Juss., Bergkias Sonn., Bertuchia Dennst., Caquepira J. F. Gmel., Decameria Welw., Gardena Adans., orth. var., Kumbaya Endl. ex Steud., Piringa Juss., Pleimeris Raf., Sahlbergia Neck., Sulipa Blanco Thunbgeria Montin, Varnera L., Warneria L., Yangapa Raf.
- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Należy do rodziny marzanowatych (Rubiaceae), która jest kladem bazalnym w obrębie rzędu goryczkowców (Gentianales) z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych[2][5].
- Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)
Gromada okrytonasienne Cronquist, podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe Takht. ex Reveal, nadrząd Gentiananae Thorne ex Reveal, rząd marzanowce Dumort., podrząd Rubiineae Raf., rodzina marzanowate Juss., podrodzina Gardenioideae Kostel., plemię Gardenieae A. Rich. ex DC., podplemię Gardeniinae DC., rodzaj gardenia (Gardenia J. Ellis)[6].
- Wybrane gatunki[4]
- Gardenia brachythamnus (K. Schum.) Launert
- Gardenia brighamii H. Mann
- Gardenia carinata Wall.
- Gardenia cornuta Hemsl.
- Gardenia fortunei.
- Gardenia gummifera
- Gardenia imperialis
- Gardenia gjellerupii Valeton
- Gardenia jasminoides J. Ellis – gardenia jaśminowata
- Gardenia latifolia Aiton
- Gardenia mannii H. St. John & Kuykendall
- Gardenia philastrei Pierre ex Pit.
- Gardenia posoquerioides S. Moore
- Gardenia pseudopsidium (Blanco) Fern.-Vill.
- Gardenia resinifera Roth
- Gardenia sootepensis Hutch.
- Gardenia taitensis DC. – gardenia tahitańska
- Gardenia ternifolia Schumach.
- Gardenia thunbergia L. f.
- Gardenia tubifera Wall.
- Gardenia volkensii K. Schum.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. W Polsce ze względu na klimat mogą być uprawiane tylko w szklarni lub jako rośliny pokojowe.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
- ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
- ↑ List of Genera in RUBIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2010-12-03] (ang.).
- ↑ James L. RevealSystem of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Gardenia według Reveala