Gazownia miejska w Wałbrzychu
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Tadeusza Kościuszki 1, 58-300 Wałbrzych |
| Rozpoczęcie budowy |
XVIII wiek |
Położenie na mapie Wałbrzycha  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
 50°45′59,31″N 16°16′59,79″E/50,766475 16,283275
| |
Zakład Gazowniczy Wałbrzych (daw. Gaswerke Waldenburg, Schlesien Fern Gas AG, Dalgaz) – zakład gazowniczy, mieszczący się w Wałbrzychu przy ulicy Tadeusza Kościuszki 1. Należy do Polskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o.[1]
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1776 roku w okolicy Wałbrzycha po raz pierwszy w Europie dokonano koksowania węgla. W wałbrzyskich koksowniach rozpoczęto też produkcję gazu koksowniczego. Odegrało to ważną rolę w historii Wałbrzycha oraz Dolnego Śląska, jak i całej Europy. Dokonał tego nadleśniczy rodu Hochbergów z zamku Książ J.Ch. Heller[2][3]. W 1799 roku wytwarzano już 140 tysięcy szaflików gazu koksowniczego z istniejących koksowni wałbrzyskich, które istniały przy czterech kopalniach. Na skalę przemysłową zaczęto produkować gaz miejski w 1850 roku. Pierwszą wałbrzyską gazownię dalekosiężną oddano do użytku w 1863 roku. Prawdopodobnie znajdowała się przy obecnej ulicy Dojazdowej, dawniejszej części ulicy Józefa Lewartowskiego (Cochiusstraße)[4].
W 1886 roku powstały koksownie Bolesław Chrobry przy Kopalni Bolesław Chrobry, mieszczącej się przy ulicy Ludwika Beethovena i koksownia Victoria, działająca do dzisiejszego dnia jako Wałbrzyskie Zakłady Koksownicze „Victoria”, mieszcząca się przy ulicy Kosteckiego przy nieistniejącej Kopalni Victoria. W 1905 roku koksownia Mieszko powstała przy Kopalni Mieszko, znajdującej się przy ulicy Górniczej, czwarta koksownia powstała w 1906 na Białym Kamieniu. Niedługo po tym wałbrzyski gaz koksowniczy wykorzystywano w przemyśle ceramicznym i szklarskim, co zwiększyło zapotrzebowanie na gaz ziemny[5].
W 1911 roku po uruchomieniu koksowni na Białym Kamieniu przy ulicy Antka Kochanka gaz koksowniczy z Wałbrzycha był przesyłany do Jeleniej Góry i okolic oraz do Świdnicy. Przed II wojną światową w 1935 roku z istniejących dwóch miejskich spółek gazowych utworzono jedną spółkę gazową pod firmą Schlesien Fern Gas AG; w tym czasie gaz koksowniczy z Wałbrzycha przesyłano do Wrocławia, przy okazji zaopatrując wiele miejscowości po drodze. W 1940 roku przy obecnej ulicy Dojazdowej, a dawniejszej części ulicy Józefa Lewartowskiego, wybudowano nowoczesną tłocznię gazu wraz z całą infrastrukturą potrzebną do oczyszczania gazu koksowniczego. Po wybudowaniu nowej tłoczni wałbrzyski gaz koksowniczy docierał już do Zgorzelca i Brzegu oraz okolic Drezna.
W połowie lat 70. XX wieku dotarł gaz ziemny zaazotowany ze złóż znajdujących się na terenie Wielkopolski. W 1996 roku zrezygnowano z gazu koksowniczego, a zastąpił go gaz ziemny wysokometanowy[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zakład Gazowniczy (Oddział Wałbrzych) dolny-slask.org.pl.
- ↑ Lucyna Róg: Jak węgiel zamienił Wałbrzych w miasto nr 2 Dolnego Śląska (pol.). wroclaw.wyborcza.pl, 30 października 2014. [dostęp 2017-07-16].
- ↑ Elżbieta Węgrzyn: Wałbrzych nieznany: Tutaj węgiel zmienia się w szare złoto (pol.). Wałbrzych dla Was, 2016-08-15. [dostęp 2017-07-16].
- ↑ Ulica Dojazdowa dolny-slask.org.pl.
- ↑ Historia Zakładu w Wałbrzychu – lata 1776–1935. [dostęp 2015-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-03)].
- ↑ Historia Zakładu w Wałbrzychu – lata 1935–2007. [dostęp 2015-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-24)].