Gorolski Święto
 Górale jabłonkowscy na paradzie w Karwinie | |
| Dzień |
pierwszy weekend sierpnia |
|---|---|
| Państwa | |
| Typ święta | |
| Inne nazwy |
Gorol |
| Podobne święta | |
Gorolski Święto lub Gorol – święto góralskie organizowane corocznie w pierwszy weekend sierpnia przez mniejszość polską w Czechach na Zaolziu, mające charakter festiwalu kulturalno-folklorystycznego. Odbywa się w Jabłonkowie i trwa od piątku do niedzieli. Obecnie obchody święta góralskiego mają miejsce w Lasku Miejskim w Jabłonkowie.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Festiwal został nazwany Święto Góralskie według sugestii polskiego pisarza oraz folklorysty Karola Piegzy. Z czasem nazwę dostosowano do wymowy dialektu cieszyńskiego Gorolski Święto, Górolskie Święto lub „Gorolski Święto” i w tym brzmieniu nazwa używana jest od 1967 roku. W skrócie nazywa się je także „Gorol”, co w gwarze cieszyńskiej oznacza górala[1][a].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Festiwal ma swoje korzenie w przedwojennym polskim Święcie Gór, które po raz ostatni odbył się w 1937 w Wiśle[2]. Po zakończeniu II wojny światowej idea wznowienia obchodów została zainicjowana przez polskich aktywistów z Zaolzia. Komitet generalny PZKO 22 lipca 1948 zadecydował, że festiwal odbywać się będzie we wrześniu, a później termin przesunięto na sierpień. Pierwsze święto odbyło się 12 września 1948[3] i było tak dużym sukcesem, że postanowiono kontynuować je corocznie. Początkowo impreza miała charakter festynu, a z czasem przybrała formę międzynarodowego festiwalu folklorystycznego[4].
Cel[edytuj | edytuj kod]
Podstawowym celem święta jest prezentacja kulturowej tradycji mniejszości polskiej w Czechach. Na festiwalu swoją twórczość prezentują góralskie grupy folklorystyczne z rejonu Jabłonkowa. Każdego roku festiwal odwiedzają także grupy folklorystyczne z innych regionów Zaolzia oraz polskiej części Beskidów, a także zespoły z całego świata.
Obchody[edytuj | edytuj kod]
Święto organizowane jest przez Polski Związek Kulturalno-Oświatowy (PZKO)[5] oraz grupę folklorystyczną Gorol i jego celem jest prezentacja oraz kultywowanie tradycji mniejszości polskiej w Czechach. Jest to największy festiwal kulturalno-folklorystyczny w regionie Zaolzia, w którym każdego dnia uczestniczy tysiące widzów. W 2007 roku w festiwalu brało udział prawie 20 000 ludzi.
Przy organizacji festiwalu pracują śląscy "gorole". Byli wśród nich m.in. nieżyjący już polscy działacze społeczno-kulturalni na Zaolziu jak Władysław Niedoba (Jura spod Grónia), Ludwik Cienciała (Maciej) czy Władysław Młynek (Hadam z Drugi Izby). Rolę konferansjera oraz gawędziarza pełni Tadeusz Filipczyk (Filip). Od roku 1961 Niedoba był odpowiedzialny za program imprezy. Młynek włączył się w pracę organizacyjną w roku 1973, a Filipczyk w 1986. Władysław Młynek pomógł włączyć Gorolski Święto w Tydzień Kultury Beskidzkiej, festiwal folklorystyczny odbywający się w Wiśle oraz innych miejscach po polskiej stronie Beskidów. W rezultacie wiele góralskich zespołów zaczęło regularnie odwiedzać Jabłonków, dzięki czemu festiwal zyskał międzynarodowy charakter. Pierwsze „Góralskie Święto” w roku 1948 było organizowane przez 21 osób. Liczba organizatorów zaangażowanych w przygotowanie „Gorolskigo Święta” idzie w setki[6].
Podczas festiwalu odbywa się jarmark rękodzieła ze wsi rejonu Beskidów, a także przygotowanych według tradycyjnych ludowych receptur jedzenia oraz napitków w tym nalewki regionalnej zwanej miodula.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Słownik gwarowy Śląska Cieszyńskiego. Wydanie drugie, poprawione i rozszerzone. Jadwiga Wronicz (redakcja). Ustroń: 2010, s. 117. ISBN 978-83-60551-28-8.
- ↑ Jarosław jot-Drużycki, Nie tylko GOROLSKI - więcej niż ŚWIĘTO, wydawnictwo Beskidy, Wędrynia 2017, s. 20-21.
- ↑ Program „Święta Góralskiego” w Jabłonkowie w dniu 12 września 1948, „Głos Ludu”, 9.09.1948.
- ↑ Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych. w Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3
- ↑ Historia festiwalu na oficjalnych stronach imprezy. [dostęp 2012-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-22)].
- ↑ Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych, w: Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Gawlik, Od festynu do międzynarodowych spotkań folklorystycznych. w: Daniel Kadłubiec. Kalendarz Śląski 2007. Czeski Cieszyn: ZG PZKO. ISBN 80-239-8132-3.
- Jarosław jot-Drużycki, Nie tylko GOROLSKI - więcej niż ŚWIĘTO, wydawnictwo Beskidy, Wędrynia 2017. ISBN 978-80-87431-44-3
Źródła internetowe:
- Gorolski Święto, Międzynarodowe spotkania folklorystyczne. Oficjalna strona. [dostęp 2012-04-01]. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Opis święta na portalu podróże.pl
- Gorolskie Święto w Jabłonkowie: Korowodem! Ho! Ho! Ho! – pisze Jarosław jot-Drużycki, „plus.dziennikzachodni.pl”, 4 sierpnia 2017 [dostęp 2018-07-07] (pol.).
Prezentacja obchodów święta na YouTube: