Grań Baszt
Grań Baszt (słow. hrebeň Bášt, niem. Basteigrat, węg. Bástya-gerinc[1]) – boczna, ok. 4-kilometrowa grań tatrzańska, położona na terenie Słowacji. W wierzchołku Hlińskiej Turni (Hlinská veža) odchodzi od głównej grani odnogi Krywania w kierunku południowo-wschodnim, obniżając się stopniowo w kierunku Szczyrbskiego Jeziora (Štrbské pleso). Grań rozdziela od siebie doliny: Młynicką (Mlynická dolina) i Mięguszowiecką (Mengusovská dolina). W skalnym murze wyróżniają się:
- Basztowa Przełęcz (Baštové sedlo), oddzielająca grań od Hlińskiej Turni,
- Capie Turnie: Wielka Capia Turnia (Veľká Capia veža, 2364 m n.p.m.) i Mała Capia Turnia (Malá Capia veža), rozdzielone Capią Przełączką (Capia štrbina),
- Wyżnia Basztowa Przełęcz (Vyšné Baštové sedlo),
- Zadnia Baszta (Zadná bašta, 2379 m),
- Diabla Przełęcz (Diablovo sedlo),
- Diabla Turnia (Zlatinská veža),
- Diabla Przełączka Wyżnia (Zlatinská štrbina),
- Diablowina (Diablovina, 2390 m),
- Piekielnikowa Przełączka (Pekelníkova štrbina, 2345 m),
- Piekielnikowa Turnia (Pekelník, 2374 m),
- Szatania Przełęcz (Satanovo sedlo, 2300 m),
- Szatan (Satan), najwyższy szczyt grani o wysokości 2421 m,
- Przełęcz nad Czerwonym Żlebem, 2325 m (Sedlo nad Červeným žľabom),
- Pośrednia Baszta (Predná bašta, 2374 m),
- Przełęcz nad Szerokim Żlebem (Sedlo nad Širokým žľabom, 2206 m),
- Mała Baszta (Malá bašta, 2288 m),
- Przełęcz nad Skokiem (Sedlo nad Skokom),
- Skrajna Baszta (Patria, 2203 m),
- Drygant (Drigant, 1481 m), grzbiet kończący grań w pobliżu Szczyrbskiego Jeziora.
W rejonie Grani Baszt występuje duże nasycenie "szatańskiego" nazewnictwa. Oprócz wymienionych powyżej nazw szczytów i przełęczy są też inne przykłady diabelskiego nazewnictwa: Dolinka Szatania, Szatani Żleb, Szatanie Stawki, Czarci Róg. Związane jest ono z legendami o ukrytych w Szatanim Żlebie cennych kruszcach[1]. Powtarzające się zjawisko spadania pojedynczych kamieni, związane ze znaczną kruchością skał, przypisywane było siłom nieczystym, zrzucającym głazy na poszukiwaczy diabelskich skarbów[1].
Przez grań nie przebiega żaden ze znakowanych szlaków turystycznych.
Pierwsze odnotowane przejścia Grani Baszt:
- od Skrajnej Baszty do Szataniej Przełęczy – Jan Gwalbert Pawlikowski, Maciej Sieczka ok. 1880 r.
- od Szataniej Przełęczy do Hlińskiej Turni – Günter Oskar Dyhrenfurth, Hermann Rumpelt 13 czerwca 1907 r.
- pierwsze przejścia zimowe – od Skrajnej Baszty do Zadniej Baszty – Alfréd Grósz, Zoltán Neupauer 8 lutego 1914 r.; od Hlińskiej Turni do Szatana – Georg Koromzay, Ernst Piovarcsy 4 kwietnia 1927 r.[2]
Grań Baszt od dawna stanowi naturalną granicę pomiędzy Spiszem i Liptowem. W zboczach Skrajnej Baszty przed 1530 wydobywano podobno rudy miedzi[3].
- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część V. Cubrynka – Skrajna Baszta. Warszawa: Sport i Turystyka, 1954.
- ↑ Józef Nyka: Tatry słowackie. Przewodnik. Wyd. II. Latchorzew: Wyd. Trawers, 1998. ISBN 83-901580-8-6.