Granada. Poema oriental
Granada. Poema oriental – ogromny, nieukończony poemat epicki romantycznego hiszpańskiego poety Joségo Zorrilli[1][2][3], opublikowany w Paryżu w 1852[4].
Forma[edytuj | edytuj kod]
Utwór jest w większości napisany oktawą[5] (hiszp. octava real), czyli strofą ośmiowersową, złożoną z wersów jedenastozgłoskowych[6], rymowaną abababcc[7][8][9][10]. Zwrotka ta, pochodzenia włoskiego[11][12], była bardzo popularna w Hiszpanii. Alonso de Ercilla y Zúñiga[13] użył jej w eposie Araukana (tłum. Czesław Ratka[14]). Poeta zastosował jednak również inne rodzaje strof, na przykład zwrotkę pięciowersową.
- En el nombre de Dios omnipotente
- Cuya presencia el universo llena,
- Cuya mirada brilla en el oriente,
- Nutre las plantas y la mar serena,
- Canto la guerra en que la Hispana gente
- Al Africa arrojando á la Agarena,
- Sell triunfante con la Cruz divina
- Las torres de la Alhambra granadina.
Treść[edytuj | edytuj kod]
Część pierwsza eposu Zorilli opowiada i cudownym założeniu Granady przez mauretańskiego władcę Ahamara[15]. Część druga przedstawia dzieje miasta od jego początków po panowanie ostatniego muzułmańskiego króla Muhammada XII Boabdila[15], czyli do podboju ziem arabskich na Półwyspie Iberyjskim przez Hiszpanów w ramach rekonkwisty[16]. Zorilla przedstawił Hiszpanię w kluczowym punkcie jej rozwoju, kiedy stawała się mocarstwem, ukazując zwycięstwo pary katolickich królów[17], Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego[18] nad Maurami.
Przekład[edytuj | edytuj kod]
Drobny fragment z poematu Zorilli (sześć strof) przełożyła na język polski Seweryna Duchińska[19]. Jej tłumaczenie znalazło się w drugim wolumenie dwutomowej antologii Piotra Chmielowskiego i Edwarda Grabowskiego Obraz literatury powszechnej (1895-1896).
- Niech barwny obraz przed wami roztoczę
- Ziemi, wydartej nam mieczem Arabów
- Pyszne ogrody, pałace urocze
- Ileż cudownych ukryły powabów!
- Wspaniale rodzi tam drzewa i kwiaty
- Ziemia, potokiem łez i krwi zżyźniona,
- I wątek podań także tam bogaty
- Z macierzystego wyrasta jej łona!
Zobacz też: Il conquisto di Granata.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zorrilla y Moral José, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2017-02-08].
- ↑ José Zorrilla y Moral, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-08] (ang.).
- ↑ José Zorrilla, Poet, Playwright (1817–1893). biography.com. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-11)]. (ang.).
- ↑ José Zorrilla y Moral (1817–1893) Critical and Biographical Introduction. Bartleby.com. [dostęp 2017-02-08]. (ang.).
- ↑ José Zorrilla. cervantesvirtual.com. [dostęp 2017-02-08]. (hiszp.).
- ↑ Ottava rima. PoetryFoundation.org. [dostęp 2017-02-08]. (ang.).
- ↑ Jacek Baluch, Piotr Gierowski: Czesko-polski słownik terminów literackich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016, s. 266. ISBN 978-83-233-4066-9.
- ↑ Josef Brukner, Jiří Filip: Poetický slovník (Stance). Praha: Mladá fronta, 1997, s. 311-312.
- ↑ Stanisław Sierotwiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 1966, s. 175.
- ↑ Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 355. ISBN 83-04-04615-6.
- ↑ Claudio Ciociola: Ottava rima. treccani.it. [dostęp 2017-02-08]. (wł.).
- ↑ ottava rima, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-08] (ang.).
- ↑ Alonso de Ercilla y Zúñiga, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-02-08] (ang.).
- ↑ Inżynier elektronik Czesław Ratka odebrał Nagrodę Instytutu Cervantesa. wyborcza.pl. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-17)]. (pol.).
- ↑ a b José Zorrilla: Granada, w: Piotr Chmielowski, Edward Grabowski (red.), Obraz literatury powszechnej. polona.pl, 1896. s. 107. [dostęp 2017-02-08]. (pol.).
- ↑ Judith Ginsberg: Angel Ganivet. books.google.pl, 1985. s. 113. [dostęp 2017-02-08]. (ang.).
- ↑ Christopher John Murray (red.): Encyclopedia of the Romantic Era, 1760-1850, Vol. 2. books.google.pl, 2004. s. 1244. [dostęp 2017-02-08]. (ang.).
- ↑ Marcin Zawadzki: Izabela i Ferdynand - twórcy zjednoczonej Hiszpanii. historia.org.pl, 2016. [dostęp 2017-02-08]. (pol.).
- ↑ Barbara Konarska-Pabiniak: Seweryna Duchińska - literatka i patriotka. mazowsze.hist.pl, 2015. [dostęp 2017-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-11)]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- José Zorrilla: Granada: Poema oriental. Archive.org, 1852. [dostęp 2017-02-08]. (hiszp.).
- José Zorrilla: Granada poema oriental precedido da la leyenda de AlHamar. Archive.org, 1952. [dostęp 2017-02-08]. (hiszp.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- José Zorrilla: Granada. Poema oriental. es.wikisource.org. [dostęp 2017-02-08]. (hiszp.).