Grobowiec Scypionów
 Wejście do grobowca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy |
ok. 150 p.n.e. |
Położenie na mapie Rzymu  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
 41°52′34,0″N 12°30′02,7″E/41,876111 12,500750
| |
Grobowiec Scypionów – starożytny grobowiec rodzinny, w którym chowani byli członkowie rodziny Scypionów, znajdujący się w Rzymie pomiędzy via Appia a via Latina.
Należący do posiadającego sabińskie korzenie rodu Korneliuszy Scypionowie w przeciwieństwie do wielu innych rodzin patrycjuszowskich praktykowali inhumację, a nie kremację[1]. Grobowiec powstał w pierwszej połowie III wieku p.n.e., przypuszczalnie na zlecenie Lucjusza Korneliusza Scypiona Barbatusa, konsula z roku 298 p.n.e. On też był pierwszą pochowaną w grobowcu osobą, a jego sarkofag, umieszczony na honorowym miejscu, był najozdobniejszym ze wszystkich[1][2]. Grobowiec został wykuty w skale tufowej[3]. Pierwotnie składał się z kwadratowej komory grobowej i prowadzącego do niej hypogeum. Około 150 roku p.n.e., prawdopodobnie z inicjatywy Scypiona Afrykańskiego Młodszego, komora została przeorganizowana i dodano drugie, mniejsze hypogeum[2]. W podziemnych ścianach drążono nisze, w których ustawiano sarkofagi[2]. Na powierzchni znajdowało się podium z trzema łukowatymi wejściami prowadzącymi do wnętrza grobowca. Na podium wzniesiono olbrzymią nadbudowę, której frontowa fasada podzielona była sześcioma korynckimi półkolumnami na trzy szersze i dwie węższe części[2]. Wygląd fasady znany jest dzięki relacji Liwiusza (Ab Urbe condita 38,56). W szerszych jej częściach znajdowały się nisze, w których ustawione były posągi Scypiona Afrykańskiego Starszego, Lucjusza Scypiona Azjatyckiego oraz poety Enniusza[1][2][3]. Chociaż ostatnie pochówki w grobowcu miały miejsce w II wieku p.n.e., dbano o niego do końca starożytności, ostatnie prace renowacyjne wykonano jeszcze w IV wieku n.e.[3]
W czasach nowożytnych grobowiec został odkryty po raz pierwszy w 1614 roku. Nie doceniono wówczas wagi odkrycia, ograniczając się jedynie do skucia z sarkofagu Lucjusza Korneliusza Scypiona, konsula z roku 259 p.n.e., tablicy z inskrypcją pamiątkową, którą następnie sprzedano[3]. Ponownie odkopano go w maju 1780 roku, podczas robót ziemnych w należącej do rodziny Sassi pobliskiej winnicy. W trakcie trzyletnich prac archeologicznych wydobyto wówczas znajdujące się w podziemnej komorze sarkofagi i odnaleziono głowę należącą przypuszczalnie do posągu Enniusza[3]. W 1880 roku – dzięki staraniom archeologa Rodolfo Lancianiego – ziemia, na której znajduje się grobowiec, została zakupiona przez miasto Rzym. W 1926 roku przeprowadzono w grobowcu prace restauratorskie[3]. Sarkofagi i inne znaleziska znajdują się obecnie w zbiorach Muzeów Watykańskich[3].
-
Rekonstrukcja fasady grobowca -
Położenie grobowca na planie starożytnego Rzymu -
Plan grobowca
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Janusz A. Ostrowski: Starożytny Rzym. Polityka i sztuka. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, s. 125–126. ISBN 83-01-12616-7.
- ↑ a b c d e Alfred Twardecki: Mały słownik sztuki starożytnej Grecji i Rzymu. Warszawa: Unia wydawnicza Verum, 1998, s. 181. ISBN 83-85921-75-3.
- ↑ a b c d e f g Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. edited by Nancy Thomson de Grummond. London: Routledge, 1996, s. 1116–1118. ISBN 1-884964-80-X.