Gwiazda (odznaczenie)
Gwiazda – rodzaj odznaczenia, przeważnie wojennego i niższej rangi niż order, krzyż oraz medal. Gwiazdy mogą być również wysokimi odznaczeniami, jak w przypadku amerykańskiej Srebrnej Gwiazdy, jednakże zazwyczaj upamiętniają wojny, bitwy i inne działania zbrojne. Wiele z medali kampanii brytyjskich stanowią właśnie gwiazdy. Również w Polsce w 2007 roku utworzono gwiazdy jako odznaczenia wojskowe o charakterze pamiątkowym.
Gwiazdy w Polsce
Utworzenie
Gwiazdy zostały ustanowione ustawą z dnia 14 czerwca 2007 roku o zmianie ustawy z dnia 16 października 1992 roku o orderach i odznaczeniach, razem z Krzyżem Wojskowym, Wojskowym Krzyżem Zasługi, Wojskowym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Morskim Krzyżem Zasługi, Morskim Krzyżem Zasługi z Mieczami, Lotniczym Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Medalem za Długoletnią Służbę. Zmiana zostanie wprowadzona w życie po upływie trzech miesięcy od momentu ogłoszenia, które nastąpiło 9 lipca 2007 roku. Równocześnie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzeniem z dnia 31 lipca 2007 roku zmienił rozporządzenie z dnia 10 listopada 1992 roku w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń.
Zgodnie z treścią wyżej wymienionej ustawy "odznaczenia wojskowe o charakterze pamiątkowym mające w nazwie wyraz "Gwiazda" są nagrodą za nienaganną służbę w polskich kontyngentach wojskowych poza granicami państwa". W systemie starszeństwa polskich odznaczeń zajmują miejsce po Medalu za Długoletnie Pożycie Małżeńskie i są najniższymi odznaczeniami państwowymi.
Nadawanie
Gwiazdy nadaje i wręcza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, z inicjatywy własnej, a także na wniosek ministra właściwego do spraw obrony lub ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Prezydent ma również prawo do pozbawienia gwiazdy osoby nią odznaczonej.
Zgodnie z zasadami nadawania mogą je otrzymać żołnierze, policjanci, funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Pożarnej oraz osoby cywilne, za co najmniej jeden dzień nienagannej służby rozpoczętej w ramach kontyngentu lub operacji wojskowej na danym terytorium. Odznaczenie może zostać nadane również obywatelom innych państw współdziałających z Wojskiem Polskim.
Wygląd
Odznaką jest 44 mm patynowany na brązowo medal w kształcie czteropromiennej gwiazdy z dwoma skrzyżowanymi mieczami, ostrzami skierowanymi ku górze, z wypukłym monogramem z liter "RP" na górnym promieniu i wypukłym umieszczonym pośrodku napisem określającym nazwę państwa lub nazwę geograficzną terenu działania prowadzenia operacji. Na dolnym promieniu i między górnymi promieniami znajdują się stylizowane liście wawrzynu. Rewers składa się z wypukłego, dwuwierszowego napisu "PACI SERVIO", a poniżej jest miejsce na wygrawerowanie przez odznaczonego dat służby. Odznaczenie zawieszone jest na na wstążce w barwie każdorazowo określanej dla poszczególnej Gwiazdy, szerokości 35 mm, z czerwonym paskiem szerokości 4 mm przez środek, mającym po bokach prążki białe szerokości 2 mm oraz po brzegach umieszczone symetrycznie połączone paski lub prążki w barwach flagi państwa lub terenu. Każdorazowy udział w zmianie kontyngentu lub operacji wojskowej oznacza się przez nałożenie na wstążkę okucia w kształcie listewki szerokości 5 mm, matowej, patynowanej na brązowo, z polerowanymi krawędziami, z umieszczoną pośrodku polerowaną cyfrą arabską, oznaczającą kolejną zmianę kontyngentu, lub taką samą listewkę z nazwą operacji wojskowej. Kolory baretki są identyczne ze wstążką.
Polskie gwiazdy
- Gwiazda Iraku – ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta RP z 31 lipca 2007 roku, weszło w życie 1 stycznia 2008 roku
- Gwiazda Afganistanu – ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta RP z 31 lipca 2007 roku, weszło w życie 1 stycznia 2008 roku
- Gwiazda Czadu – ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta RP z 23 lutego 2010 roku, weszło w życie 13 maja 2010 roku
- Gwiazda Konga – ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta RP z 23 lutego 2010 roku, weszło w życie 13 maja 2010 roku
- Gwiazda Morza Śródziemnego – ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta RP z 23 lutego 2010 roku, weszło w życie 13 maja 2010 roku
Bibliografia
- Ustawa z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy z dnia 16 października 1992 r. o orderach i odznaczeniach. (Dziennik Ustaw nr 123 z dnia 9 lipca 2007 r. poz. 848)
- Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 lipca 2007 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów, wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń. (Dziennik Ustaw nr 151 z dnia 22 sierpnia 2007 r. poz. 1075)