Helena Stattler

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Helena Stattler
Stasińska
Data urodzenia

24 września 1875

Data śmierci

1 sierpnia 1955

Zawód, zajęcie

matematyk, pedagog

Narodowość

polska

Rodzice

Juliusz, Cecylia

Krewni i powinowaci

Wojciech (dziadek), Henryk (wujek), Klementyna, Maria (siostry), Janusz Jędrzejewicz (szwagier)

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941)
Krzyż LegionowyOdznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej

Helena Maria Regina Stattler, także jako Helena Stattlerówna, ps. „Stasińska” (ur. 24 września 1875, zm. 1 sierpnia 1955) – polska poetka, matematyczka, nauczycielka, pedagog, autorka podręczników szkolnych, działaczka niepodległościowa i oświatowa, encyklopedystka[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pochodziła z rodziny o artystycznych tradycjach. Była wnuczką malarza Wojciecha Stattlera (1800-1875) i pochodzącej z Rzymu Klementyny z domu Colonna-Zerboni (zm. 1897 w wieku 89 lat[2]), córką muzyka Juliusza Stattlera (1844-1901)[3] i Cecylii (1852-1911) oraz bratanicą rzeźbiarza Henryka Stattlera (1834-1877)[4][5][6]. Była siostrą Klementyny (-1957) i Marii (1880-1944, rzeźbiarka, żona Janusza Jędrzejewicza)[7][8].

Została nauczycielką, brała udział w tajnym nauczaniu[9]. Była poetką[10], tłumaczką, dokonała przekładów wierszy Paula Verlaine’a[11], podręcznika Trygonometrya E. Borela (1910)[12][13]. Publikowała w „Przeglądzie Pedagogicznym”[14].

Podczas I wojny światowej pod pseudonimem „Stasińska” pracowała w szpitalu dla chorych na gruźlicę w Zakopanem w całym okresie jego działalności do 20 listopada 1915 (leczyli się w nim legioniści)[15] (służyła w nim też Klementyna Stattler ps. „Klima”[16]). Później działała w Polskiej Organizacji Wojskowej[15].

W czasie wojny z bolszewikami (od sierpnia 1920 do 1 listopada 1921) pełniła służbę w Sekcji Propagandy i Opieki nad żołnierzami Ministerstwa Spraw Wojskowych, jako instruktorka oświatowa tzw. „spioszka”[15][17].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej pozostawała działaczką oświatową. Została udziałowcem założonego w 1924 Powszechnego Uniwersytetu Korespondencyjnego[18]. 25 września 1928 została mianowana członkiem Komisji ocen podręczników i środków naukowych w zakresie matematyki przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego[19][20], po czym zrezygnowała z zasiadania w tej komisji[21]. Była członkiem Instytutu Oświaty Dorosłych[22].

Zmarła 1 sierpnia 1955[23].

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

Była encyklopedystką, edytorką dwutomowej Podręcznej encyklopedii pedagogicznej wydanej w latach 1923-1925 we Lwowie przez Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych i Średnich i Wydawnictwo Książnica Polska. Napisała do niej hasło Matematyka[1]. Opublikowała również:

  • Początki nauki rachunków w układzie metodycznym (1906)[24]
  • Zbiór zadań arytmetycznych w zakresie klasy III-ej (1906, wraz z Januszem Jędrzejewiczem)[25][26]
  • Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 1 (1907)
  • Początki geometryi: przykłady i ćwiczenia praktyczne, Część 1 (1909, współautorka: Maria Borowiecka)
  • Jak uczyć matematyki w szkołach ludowych na wsi i w mieście: garść uwag metodycznych do użytku nauczycielstwa ludowego (1916)
  • Nauka rachunków dla samouków. Ks. 1, Rachunek od 1 do 100 (1917)
  • Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 2
  • Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Cz. 3 (1917)
  • Zbiór zadań na ułamki dla szkół średnich (1918)
  • Arytmetyka dla żołnierzy: podręcznik dla uczniów i dla nauczycieli (1920)
  • Początkowa nauka arytmetyki w układzie metodycznym. Część 1 (1920)
  • Zadania rachunkowe dla dorosłych. Cz. 1 (1932)[27]
  • Zadania rachunkowe dla dorosłych na wsi. Cz. 1, Liczby całkowite (1934, współautor: Kazimierz Wyszomirski)
  • Z doświadczeń metodyki rachunków: protokóły lekcyj i dyskusyj P.W.K.N. (1936)
  • Zadania rachunkowe dla dorosłych na wsi: Ułamki i procenty, Część 2 (1936, współautor: Kazimierz Wyszomirski)
  • Zadania rachunkowe dla dorosłych w mieście, Część 2 (1937)

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kierski, t.I 1923 ↓.
  2. ↑ Klementyna Stattler. Nekrolog. „Kurier Warszawski”. Nr 225, s. 7, 16 sierpnia 1897.  Klementyna Stattler. Nekrolog. „Kurier Warszawski”. Nr 226, s. 3, 17 sierpnia 1897. 
  3. ↑ Juliusz Kornel Stattler. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-05-02].
  4. ↑ Ś. p. Juliusz Stattler. „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne”. Nr 49 (949), s. 531, 533-534, 7 grudnia 1901. 
  5. ↑ Henryk Antoni Stattler. ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2018-05-03].
  6. ↑ Maria Stattler, Juliusz Stattler. myheritage.pl. [dostęp 2019-05-13].
  7. ↑ Zbigniew Osiński: Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885-1951). Lublin: 2008, s. 29, 227, 328, 334. ISBN 978-83-227-2704-1.
  8. ↑ Maria Stattler. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-05-02].
  9. ↑ Danuta Waniek: Kobiety PPS. przeglad-socjalistyczny.pl. [dostęp 2015-11-25].
  10. ↑ Cecylia Walewska: Ruch kobiecy w Polsce. Cz. 1. Warszawa: 1909, s. 28.
  11. ↑ Spis rzeczy. „Chimera”, s. 484, T. 6 z 1902. 
  12. ↑ Nauczanie trygonometrii w polskich szkołach średnich. Rys historyczny. [dostęp 2015-05-02].
  13. ↑ Książki nadesłane do redakcji. „Przegląd Techniczny”, s. 439, nr 36 z 8 września 1910. 
  14. ↑ Helena Stattlerówna. Jedna z przyczyn bierności umysłowej uczniów. „Przegląd Pedagogiczny”, s. 195–196, nr 17 z 1 września 1904. 
  15. ↑ a b c d e f Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Helena Stattlerówna. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2018-05-03].
  16. ↑ Wykaz Legionistów Polskich 1914–1918. Klementyna Stattlerówna. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2018-05-03].
  17. ↑ a b Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 37.
  18. ↑ Jak J. Jędrzejewicz robił oświatę. „Głos Mazowiecki”, s. 2, nr 34 z 11 lutego 1937. 
  19. ↑ Kwalifikacja książek i pomocy szkolnych. „Oświata i Wychowanie”, s. 801, nr 9 z 1932. 
  20. ↑ 217. Zmiany w składzie osobowym komisji oceny podręczników i środków naukowych. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego”, s. 525, nr 13 (206) z 1 grudnia 1928. 
  21. ↑ 154. Zmiana w składzie osobowym Komisji ocen podręczników i środków naukowych w zakresie matematyki. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego”, s. 471, nr 11 (218) z 16 października 1929. 
  22. ↑ Instytut Oświaty Dorosłych. Sprawozdanie za rok 1928/29. Warszawa: Instytut Oświaty Dorosłych, 1930, s. 31.
  23. ↑ Informacje o zmarłym: Helena Maria Stattler. [dostęp 2015-05-02].
  24. ↑ Wydawnictwa Gegethnera i Wolffa. Nowe podręczniki szkolne. „Kurier Warszawski”, s. 6, nr 253 z 13 września 1906. 
  25. ↑ Bibliografia. „Przegląd Biblioteczny”, s. 64, nr 3 z 1906. 
  26. ↑ Zbigniew Osiński: Janusz Jędrzejewicz – piłsudczyk i reformator edukacji (1885-1951). Lublin: 2008, s. 29, 227. ISBN 978-83-227-2704-1.
  27. ↑ Bibliografia. „Przegląd Oświatowy”, s. 39, nr 4 z 1932. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Helena_Stattler&oldid=71779237”