Orzełek plamisty
| Hieraaetus ayresii[1] | |||
| (Gurney, 1862) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
orzełek plamisty | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Orzełek plamisty[5] (Hieraaetus ayresii) – gatunek ptaka z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje Afrykę Subsaharyjską. Nie wyróżnia się podgatunków[2][6]. Mimo niezbyt licznej populacji nie jest zagrożony wyginięciem[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ma od 45 do 61 cm długości i waży do około 1 kilograma.
Dorosły samiec ma czarniawe górne partie, które są biało nakrapiane, zwykle ma też białe czoło i brew. Pokrywy górnego skrzydła są podobnie upierzone. Ogon jest popielato-szary z szeroką czarną końcówką i trzema do czterech węższych ciemnych pasków. Lotki 1. rzędu i 2. rzędu są czarne. Pod spodem są białe, z dużymi ciemnobrązowymi plamami i plamami na piersi i brzuchu, które stają się rzadsze na udach i piersi. Nogi są jasnobiałe. Pokrywy pod skrzydłami są brązowe, z białymi elementami, spodnia strona lotek jest ciemna i mocno pręgowana. Oczy są żółte lub pomarańczowe, stopy żółte, dziób jest niebieskawy, z czarną końcówką. Samce są mniejsze niż samice, które są również ciemniejsze i zwykle bardziej gęsto nakrapiane na spodniej stronie oraz mają mniejszą ilość bieli na czole i brwi[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Afryce Subsaharyjskiej – od Sierra Leone na wschód po Etiopię i Somalię, a stamtąd na południe po północną Namibię, północną Botswanę i północno-wschodnią RPA[2][3].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Występuje w otwartych lasach, często w górach, na wilgotniejszych i bardziej zadrzewionych sawannach lub w pasmach lasów nadrzecznych. Rzadko spotykany w gęstszych lasach deszczowych lub na otwartym terenie[7]. Po sezonie lęgowym może odwiedzać miasta i plantacje[3].
Buduje małe gniazdo z patyków, wyłożone gałązkami z zielonymi liśćmi i umieszczone wysoko w rozwidleniu wysokiego drzewa. Czasami korzysta ze starego gniazda innego dużego gatunku drapieżnego ptaka. W zniesieniu 1 jajo na obszarach okołorównikowych i 2 jaja w południowej Afryce[3]. Inkubacja trwa 43–48 dni[7].
Żywi się głównie małymi i średniej wielkości ptakami, a zwłaszcza gołębiami. Poluje również na gryzonie żyjące na drzewach[3].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orzełka plamistego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Jego całkowita liczebność, według szacunków, zawiera się w przedziale 1000 – 10 000 osobników, czyli 670–6700 osobników dorosłych. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hieraaetus ayresii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Ayres' Hawk-eagle (Hieraaetus ayresii). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b c d e Species account: Ayres's Hawk-eagle Aquila ayresii. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c Hieraaetus ayresii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-12].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c Ayress Hawk-Eagle (Hieraaetus ayresii). Planet of Birds. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia orzełka plamistego. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).