Hipoteza dopaminowa schizofrenii
Hipoteza dopaminowa schizofrenii – teoria, tłumacząca objawy schizofrenii nieprawidłową aktywnością szlaków dopaminergicznych w mózgu. Objawy pozytywne (wytwórcze) w myśl tej teorii spowodowane są nadmierną aktywnością w mezolimbicznym szlaku dopaminergicznym, natomiast objawy poznawcze i niektóre objawy negatywne mogą być wywołane obniżeniem aktywności dopaminergicznej w projekcjach mezokortykalnych do grzbietowo-bocznej kory przedczołowej (DLPFC). Objawy afektywne i pozostałe objawy negatywne wiązane są z obniżeniem aktywności dopaminergicznej w projekcjach mezokortykalnych dochodzących do brzuszno-przyśrodkowej kory przedczołowej (VMPFC). Pozostałe szlaki dopaminergiczne (nigrostriatalny, guzkowo-lejkowy i wzgórzowy) działają względnie prawidłowo[1].
Teoretyczne podstawy hipotezy dopaminowej stanowiło odkrycie Arvida Carlssona, że neuroleptyki wywierają swoje działanie blokując receptory dla monoamin[2]. Po stwierdzeniu, że dokładnie chodzi tu o dopaminę, jako pierwszy hipotezę dopaminową sformułował Jacobus Maria Van Rossum w 1966 roku[3]. Poparcie hipotezy stanowiły obserwacje psychoz wywołanych przez substancje stymulujące (amfetaminę, kokainę), działające przez zwiększenie stężenia dopaminy[4]. Późniejsze badania wykazały, że w niektórych obszarach mózgu aktywność dopaminergiczna jest obniżona, co doprowadziło do rewizji hipotezy dopaminowej[5][6]. W 2009 roku Howes i Kapur uzupełnili zmodyfikowaną hipotezę dopaminową o nowe odkrycia, przedstawiając jej „trzecią wersję”[7]. Niektórzy autorzy wskazują, że zebrano jedynie pośrednie dowody na jej prawdziwość[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stephen M. Stahl: Podstawy psychofarmakologii. Teoria i praktyka. T. 2. Gdańsk: Via Medica, 2009, s. 23–35. ISBN 978-83-7599-070-6.
- ↑ A. Carlsson, M. Lindquist. Effect of chlorpromazine or haloperidol on formation of 3methoxytyramine and normetanephrine in mouse brain. „Acta Pharmacologica et Toxicologica”. 20, s. 140–144, 1963. DOI: 10.1111/j.1600-0773.1963.tb01730.x. PMID: 14060771.
- ↑ J.M. van Rossum. The significance of dopamine-receptor blockade for the mechanism of action of neuroleptic drugs. „Archives internationales de Pharmacodynamie et de Thérapie”. 160 (2), s. 492–494, 1966. PMID: 5954044.
- ↑ J.A. Lieberman, J.M. Kane, J. Alvir. Provocative tests with psychostimulant drugs in schizophrenia. „Psychopharmacology”. 91 (4), s. 415–433, 1987. DOI: 10.1007/BF00216006. PMID: 2884687.
- ↑ K.L. Davis, R.S. Kahn, G. Ko, M. Davidson. Dopamine in schizophrenia: a review and reconceptualization. „American Journal of Psychiatry”. 148 (11), s. 1474–1486, 1991. DOI: 10.1176/ajp.148.11.1474. PMID: 1681750.
- ↑ F. da Silva Alves, M. Figee, T. van Amelsvoort, D. Veltman i inni. The revised dopamine hypothesis of schizophrenia: evidence from pharmacological MRI studies with atypical antipsychotic medication. „Psychopharmacology Bulletin”. 41 (1), s. 121–132, 2008. PMID: 18362875.
- ↑ O.D. Howes, S. Kapur. The dopamine hypothesis of schizophrenia: version III--the final common pathway. „Schizophrenia Bulletin”. 35 (3), s. 549–562, 2009. DOI: 10.1093/schbul/sbp006. PMID: 19325164.
- ↑ J. Moncrieff. A critique of the dopamine hypothesis of schizophrenia and psychosis. „Harvard Review of Psychiatry”. 17 (3), s. 214–225, 2009. DOI: 10.1080/10673220902979896. PMID: 19499420.