Historia Komorów w średniowieczu
Historia Komorów w średniowieczu – dzieje terenów dzisiejszego Związku Komorów, leżącego na większości wysp Archipelagu Komorów, obejmujące okres od przybycia ludów austronezyjskich, do ery wielkich odkryć geograficznych. Choć przedział ten obejmuje czasy europejskiego[1] oraz arabskiego[2] średniowiecza, w przypadku Komorów oznacza zdarzenia sięgające początków znanej historii archipelagu[3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Wczesne osadnictwo
[edytuj | edytuj kod]Nie ma pewności co do tego, kto jako pierwszy zasiedlił Komory[3]. Mogli dokonać tego między V, a VII wiekiem naszej ery przedstawiciele ludów Bantu, lecz nie ma w tej kwestii konsensusu[4]. W VIII wieku doszło do pierwszego przybycia ludów austronezyjskich, płynących z Azji Południowo-Wschodniej, na teren Komorów[5]. Czyni to z archipelagu miejsce pierwszego kontaktu między ludnością austronezyjską, a afrykańską w korytarzu Suahili[6].
Powiązania ze światem islamu
[edytuj | edytuj kod]Według jednej z wersji komoryjskiej legendy, islam dotarł na archipelag niedługo po śmierci Mahometa. Pośredniczyć w tym mieli Mtswa Mwindza władający częścią Ngazidja, oraz Muhammad, syn kalifa Usmana[7].
W X wieku na wyspy zaczęły docierać statki ze świata arabskiego, w tym regionu Hadramaut, który wcześnie nawiązał kontakt. Według Al-Masudiego, żeglarze z Omanu nazywali Komory Wyspami Perfumowymi[8]. W XI wieku zaczęła się faktyczna islamizacja archipelagu[9].
Choć dokładna data założenie Moroni jest nieznana, sugeruje się, że mogło mieć to miejsce około X wieku, przez władających językiem arabskim osadników. W ciągu kilkuset lat miasto stało się znaczącym ośrodkiem handlowym[10].
Również około X wieku powstał Sułtanat Kilwa, wedle legendy założony przez Ali ibn al-Hassana Shirazi, pochodzącego z perskiego miasta Sziraz[2][11]. Państwo swoim zasięgiem objęło wybrzeże dzisiejszej Tanzanii, a wpływem większość korytarza Suahili. W następnych stuleciach Komory znajdowały się w luźnej zależności od sułtanatu[12].
Inni arabo-szirazyjczycy[13] mieli do 1200 roku przybyć na same Komory. Choć ich pochodzenie jest niejasne, przyjmuje się, że dzięki nim w XII wieku Komory zostały włączone do większej sieci handlowych powiązań w regionie Suahili. Zaczęło to skutkować przenoszeniem się na archipelag całych klanów, na przykład z Hadramautu, które przeistoczyły się w dynastie zarządzające lokalnymi sułtanatami[14]. Do najważniejszych sułtanatów w średniowieczu należały[15]:
- Anjouan
- Majotta
- Bambao (na Wielkim Komorze)
- Itsandra (na Wielkim Komorze)
- oraz inne pomniejsze organizmy państwowe leżące na Ngazidja[14].
Pierwsze kontakty z Europejczykami
[edytuj | edytuj kod]Sułtanat Kilwa utracił wpływy i znaczenie w 1505 roku w wyniku portugalskiej inwazji[16]. Na początku XVI wieku Komory zostały po raz pierwszy odwiedzone przez Europejczyków. W 1527 roku archipelag pojawił się pierwszy raz na europejskiej mapie, stworzonej przez portugalskiego kartografa Diego Ribero[17].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tadeusz Manteuffel, Historia powszechna. Średniowiecze, ISBN 978-83-01-14543-9 (pol.).
- ↑ a b Adam Mez, Renesans islamu, ISBN 83-06-00209-1 (pol.).
- ↑ a b Archaeology of the Comoros: Tracking Human Arrivals and the Emergence of Trade Links [online], www.shh.mpg.de [dostęp 2024-08-29] (ang.).
- ↑ History of Comoros - Ecotourism with passion [online], 7 czerwca 2021 [dostęp 2024-08-29] (ang.).
- ↑ Alison Crowther i inni, Ancient crops provide first archaeological signature of the westward Austronesian expansion, „Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America”, 113 (24), 2016, s. 6635–6640, DOI: 10.1073/pnas.1522714113, ISSN 0027-8424, PMID: 27247383, PMCID: PMC4914162 [dostęp 2024-08-29].
- ↑ Nicolas Brucato i inni, The Comoros Show the Earliest Austronesian Gene Flow into the Swahili Corridor, „American Journal of Human Genetics”, 102 (1), 2018, s. 58–68, DOI: 10.1016/j.ajhg.2017.11.011, ISSN 0002-9297, PMID: 29304377, PMCID: PMC5777450 [dostęp 2024-08-29].
- ↑ Martin Ottenheimer, Harriet Ottenheimer, Historical Dictionary of the Comoro Islands, Scarecrow Press, 1994, ISBN 978-0-8108-2819-3 [dostęp 2024-08-29] (ang.).
- ↑ Saudi Aramco World : The Islands of the Moon [online], web.archive.org, 8 lipca 2011 [dostęp 2024-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2011-07-08].
- ↑ Encyklopedia Gazety Wyborczej, t. 8 karpi-krema, s. 412, ISBN 83-89651-43-2 (pol.).
- ↑ Moroni, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-08-30] (ang.).
- ↑ https://sheikhdrsultan.ae/Portal/Publication/2020/Kilwa/26/index.html
- ↑ Kevin Shillington, History of Africa, St. Martin's Press, 1995, ISBN 978-0-312-12598-1 [dostęp 2024-08-30].
- ↑ Paweł Średziński, Komory - burzliwa historia archipelagu [online], Afryka.org | Fundacja Afryka Inaczej, 2 lipca 2007 [dostęp 2024-09-01] (pol.).
- ↑ a b Tor Sellström, Africa in the Indian Ocean: Islands in Ebb and Flow, BRILL, 26 maja 2015, ISBN 978-90-04-29249-9 [dostęp 2024-08-30] (ang.).
- ↑ Comoros [online], www.worldstatesmen.org [dostęp 2024-08-30].
- ↑ Kilwa Sultanate [online], study.com [dostęp 2024-08-31].
- ↑ Comoros, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-08-31] (ang.).