Hryhorij Perehijniak
| Data i miejsce urodzenia |
7 lutego 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 lutego 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1941–1943 |
| Formacja | |
| Jednostki |
dowódca sotni |
| Główne wojny i bitwy | |
Hryhorij Perehijniak (ukr. Григорій Перегіняк; ur. 7 lutego 1910 we wsi Uhrynów Stary, zm. 22 lutego 1943 w Wysocku) – ukraiński nacjonalista, zbrodniarz banderowski, członek OUN-B.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z rodziny chłopskiej. W 1935 dokonał zabójstwa polskiego sołtysa swojej rodzinnej wsi Uhrynów Stary, za co został skazany na karę dożywotniego więzienia. W więzieniu poznał m.in. Stepana Banderę. We wrześniu 1939 został zwolniony z aresztu i przyłączył się do organizacji Stepana Bandery, którą utworzono w Krakowie. Niedługo po przejściu kursu szkoleniowego OUN, Perehijniak stał się członkiem jednej z ukraińskich grup dywersyjnych stworzonych przez armię niemiecką w celu prowadzenia działań wywiadowczych na terenach Wołynia. Następnie wszedł w skład kolaboracyjnej Ukraińskiej Policji Pomocniczej, w strukturach której brał udział w eksterminacji Żydów[1].
Jesienią 1942 zdezerterował z oddziałów policji ukraińskiej dołączając do oddziałów UPA, gdzie przyjął pseudonim „Dowbeszka-Korobka”. Na rozkaz Iwana Łytwynczuka (pseud. „Dubowyj”) utworzył w powiecie sarneńskim sotnię, której głównymi zadaniami była walka z partyzantką radziecką oraz eliminowanie konkurencyjnego ugrupowania ukraińskich nacjonalistów skupionych wokół frakcji Andrija Melnyka (OUN-M). Oddział ten uważany jest za pierwszą sotnię Ukraińskiej Powstańczej Armii[2].
Pierwszej masowej zbrodni dokonanej przez Perehijniaka była zbrodnia w Parośli, która miała miejsce w dniu 9 lutego 1943 roku (zbrodnię tę uważa się za początek ludobójstwa na Wołyniu[3]). Jeszcze przed akcją w Parośli, sotnia Perehijniaka przypuściła atak na niemiecki posterunek policji we Włodzimiercu, w którym urzędowało najpewniej kilku do kilkunastu żandarmów (Niemców i Kozaków). Źródła ukraińskie zawyżają liczbę policjantów broniących posterunku, twierdząc że w potyczce z sotnią Perehijniaka zginęło aż 63 żandarmów, a 19 wzięto do niewoli[4].
Zginął 22 lutego 1943 r. w Wysocku na Wołyniu podczas walki z armią niemiecką[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M. A. Koprowski, Zaczął od zabicia sołtysa [w:] „Najwyższy Czas!”, nr 27-28 (1467-1468), 25 czerwca–8 lipca 2018, s. 49–51.
- ↑ tvp.info, 75 lat temu UPA dokonała pierwszego masowego mordu na ludności polskiej, [dostęp: 2018-09-25].
- ↑ G. Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Rytm, Warszawa 2006, s. 187.
- ↑ mysl-polska.pl, Kim był Hryhoryj Perehijniak?, [dostęp: 2018-09-25].
- ↑ M. Nowik, Rzeź wołyńska. Co mówił jej ostatni świadek, newsweek.pl, [dostęp: 2018-09-25].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Biogram Hryhoryja Perehijniaka (ukr.), kalusz.io.ua, [dostęp: 2018-09-2018].