Karakara białobrzucha

Karakara białobrzucha

Ibycter americanus
(Boddaert, 1783)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sokołowe
Rodzina	sokołowate
Podrodzina	sokoły
Plemię	Polyborini
Rodzaj	Ibycter Vieillot, 1816
Gatunek	karakara białobrzucha
Synonimy
Falco americanus Boddaert, 1783 Daptrius americanus (Boddaert, 1783)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)
najmniejszej troski
Zasięg występowania

Karakara białobrzucha (Ibycter americanus) – gatunek ptaka drapieżnego z rodziny sokołowatych (Falconidae). Występuje od skrajnie południowego Meksyku przez Amerykę Centralną po środkową Amerykę Południową. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Umieszcza się go w monotypowym rodzaju Ibycter lub czasem w Daptrius, do którego należy też karakara czarna. Nie wyróżnia się podgatunków, choć proponowano wydzielenie populacji z Ameryki Centralnej do podgatunku guatemalensis, a z południowo-wschodniej Brazylii do pelzelni.

Występowanie

Spotyka się ją w Boliwii, Brazylii, Kolumbii, Kostaryce, Ekwadorze, Gujanie Francuskiej, Gwatemali, Gujanie, Hondurasie, Meksyku, Nikaragui, Panamie, Peru, Surinamie i Wenezueli. Nie odnotowano prób migracji tych ptaków.

Naturalnym siedliskiem karakary białobrzuchej są subtropikalne lub tropikalne wilgotne niziny i subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy mgliste oraz ich obrzeża, lokalne plantacje. Występuje do 1400 m n.p.m.

Charakterystyka

To ptaki średniej wielkości i o szczupłej sylwetce, choć nie zwracające na siebie uwagi pięknym upierzeniem. Mają dość długie skrzydła i ogon, który na końcu jest zaokrąglony. Mała głowa ma w części twarzowej nieopierzone fragmenty. Posiadają mały dziób, który jest lekko zakrzywiony. Nogi są krótkie.

Ma 43–56 cm długości i 96–124 cm rozpiętości skrzydeł, co dorównuje wymiarowi u myszołowa. Dymorfizm płciowy niewielki, samce osiągają 96% wielkości samicy, mają 318–418 mm długości skrzydeł (samice 331-420 mm), ważą 510–570 g (560–770 g).

Podobnie jak pozostali przedstawiciele Polyborini, nie ma też różnic między płciami, jeśli chodzi o ubarwienie. Dorosłe ptaki mają niemal jednolicie na całym ciele czarne mieniące się pióra. Jedynie w dolnej części brzucha, a także w tylnej części pokryw skrzydłowych widać ostro kontrastujące białe upierzenie, po bokach głowy przerywane czernią. Niepokryte piórami części na głowie i szyi są czerwone i niebiesko-szare, podobnie jak woskówka. Nogi są pomarańczowo-czerwone, pazury czarne. Dziób żółto-szary z bardziej beżowymi akcentami. Tęczówka jest czerwonawo-brązowa. Młode ptaki są bardzo podobne do osobników dorosłych. Ogólnie upierzenie jest mniej błyskotliwe, twarz blada. Tęczówka ma brązową barwę.

Wydaje bardzo głośne i hałaśliwe „ah-ah-uuh”. W jednym czasie wtóruje temu wiele osobników z kolonii. Potrafi zapamiętywać i imitować głosy papug ar.

Pożywienie

Prowadzi osobliwą dietę jak na karakarę, żywi się głównie owadami społecznymi – larwami oraz jajami pszczół i os (podbiera je z wiszących na drzewach gniazd). Badania przeprowadzone w Gujanie Francuskiej ujawniły, że stanowią one 74% pożywienia tych ptaków, a atakowane gniazda miały zwykle poniżej 20 cm średnicy. Dzięki swym zakrzywionym dziobom wkładają głowę do otworu, a następnie niszczą je swym grzebieniem i wyjmują ofiary. Dorosłe błonkoskrzydłe nie są w stanie ich dotkliwie użądlić, co jak się uważa, ptak zawdzięcza wydzielanemu związkowi chemicznemu o funkcji odstraszacza. Chwyta jednak również dorosłe owady, gąsienice, stawonogi, owoce i jagody, a nawet jaja i żółwie.

Pożywienia szuka kolonijnie w dolnych partiach koron drzew i niżej. Jeden lub dwa ptaki, gdy reszta żeruje, pełnią rolę strażników ostrzegających przed niebezpieczeństwem. Karakary często przebywają w mieszanych stadach z papugami, tukanami, dzięciołami itp.

Okres lęgowy

Nie jest znanych wiele zachowań związanych z rozrodem. Zaloty przypominają te obecne u innych ptaków drapieżnych, np. kołowanie w powietrzu nad lęgowiskiem lub wspólne przeloty. Gniazda znajduje się w drzewach o gęstej koronie, w szczelinach kory, na wysokości około 22 metrów.

Okres lęgowy u ptaków żyjących w Panamie rozpoczyna się na początku maja, a w Kolumbii w połowie lipca. W gnieździe znajdywano zazwyczaj 2–3 jaja. W południowo-zachodniej Brazylii już w styczniu znaleziono gniazdo z pisklętami. Gniazda są bronione przez kilku członków grupy, a pisklęta są karmione przez różne ptaki należące do kolonii.

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje karakarę białobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 0,5–5,0 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za silnie spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk w wielu częściach zasięgu. Zasięg występowania tego ptaka szacuje się na około 10,7 mln km².

Populacje z Meksyku i Gwatemali prawdopodobnie wymarły, w innych krajach Ameryki Centralnej jest to obecnie ptak rzadki lub bardzo rzadki. Wyginięcie karakary białobrzuchej z wielu obszarów Ameryki Centralnej jest skutkiem niszczenia lasów pierwotnych, choć zauważono zanik gatunku nawet w nietkniętych kompleksach leśnych.

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
• Red-throated Caracara Ibycter americanus. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-09-01]. (ang.).