Przejdź do zawartości

Ignacy Chodźko

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ignacy Chodźko
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 września 1794
Zabłotczyzna

Data i miejsce śmierci

1 sierpnia 1861
Dziewiętnie

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

powieściopisarz

Ważne dzieła

Pamiętniki kwestarza

Faksymile

Ignacy Chodźko (pseud.: Pan Wirszajtos[1], ur. 29 września 1794 w Zabłotczyźnie[2], zm. 1 sierpnia 1861 w Dziewiętniach[3]) – polski powieściopisarz i gawędziarz, napisał m.in. serię opowieści Obrazy litewskie, mason.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Antoniego i Katarzyny z Widmontów. Całe prawie swe życie spędził w ziemi oszmiańskiej, w rodzinnym majątku Dziewiętniach, gdzie wzrastał w atmosferze dawnych tradycji i obyczajów szlacheckich. Uczęszczał do szkoły bazylianów w Borunach, od 1810 roku studiował w Wilnie. Po śmierci rodziców w 1814 przeszedł pod opiekę stryja Jana. Pracował w kancelarii Radziwiłłowskiej i był członkiem Towarzystwa Szubrawców. Należał do loży wolnomularskiej w Wilnie i Mińsku.

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Niemal do roku 1840 wierny pozostał ideologii wieku Oświecenia i klasycystycznym upodobaniom w literaturze, pisząc w tym duchu wiersze i szkice satyryczne oraz refleksje moralne. Jego pierwszym dziełem prozatorskim było opowiadanie Poddany wydrukowane (1829) w piśmie wydawanym w Warszawie przez jego przyjaciela Antoniego Edwarda Odyńca. Pod wpływem wspomnień spisanych przez stryja Jana ogłosił w 1838 Domek mojego dziadka, a niebawem (1840) rozpoczął cykl Obrazów litewskich (wydane w V seriach, 1840–1850) – szereg gawęd zaczerpniętych z życia szlachty miejscowej w XVIII i pierwszej ćwierci XIX wieku, z których na pierwszy plan wysuwa się seria III (Pamiętniki kwestarza, 1844), skupiająca się dokoła postaci kwestarza bernardyna. W odleglejsze czasy sięgają Podania litewskie (4 serie, 1852–1860), dowodzą jednak, że w Chodźce brak było materiału na powieściopisarza historycznego. Celując w przedstawianiu codziennego życia szlachty litewskiej, w tym ciasnym zakresie wyróżniał się werwą dialogu, darem potoczystej narracji, plastyką scen zbiorowych, prawdą charakterystyki. Nie stało mu natomiast twórczej wyobraźni i zdolności kompozycyjnych, popadał też często w moralizowanie, nużące tym bardziej, że głębią i oryginalnością myśli w ujmowaniu ogólniejszych zagadnień Chodźko się nie odznaczał.

Był jednym z autorów haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii.[4]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Pisma Ignacego Chodźki: Podania Litewskie. Dwie Konwersacje Z Przeszłości. Próby Nowego Dykcyonarza / Wydaje Pan Wirszajtos, Niegdyś Szubrawiec Rustykanin (Polish Edition): [online], amazon.com [dostęp 2024-05-23] (ang.).
  2. Zabłotczyzna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 189.
  3. Dziewiętnia, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 291.
  4. "Encyklopedia Powszechna", tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.

Literatura dodatkowa

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]