Ihor Juchnowski

Ihor Juchnowski
Iгор Юхновський
Data i miejsce urodzenia	1 września 1925 ; Kniahinin
Data i miejsce śmierci	26 marca 2024 ; Lwów
	Deputowany do Rady Najwyższej I, II, III i IV kadencji
Okres	od 1990; do 2006
Przynależność polityczna	Ludowy Ruch Ukrainy / Ukraińska Partia Ludowa
	Prezes Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (p.o.)
Okres	od 2006; do 2010
Następca	Wałerij Sołdatenko
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ihor Rafajiłowicz Juchnowski, ukr. Iгор Рафаïлович Юхновський (ur. 1 września 1925 w Kniahininie, zm. 26 marca 2024 we Lwowie^[1]) – ukraiński fizyk, działacz społeczny i polityk, deputowany do Rady Najwyższej, wicepremier, p.o. prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej (2006–2010), Bohater Ukrainy.

Życiorys

W 1944 został zmobilizowany do Armii Czerwonej, w której pozostał do 1945. Absolwent fizyki na Uniwersytecie Lwowskim (1951), doktoryzował się w 1967. Pracował jako nauczyciel akademicki na macierzystej uczelni. Od 1969 był prezesem lwowskiego oddziału instytutu fizyki teoretycznej Akademii Nauk Ukraińskiej SRR, w 1982 został członkiem akademii, kierował też jednym z jej instytutów.

Należał do Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. W wyniku wyborów z marca 1990 uzyskał mandat posła do Rady Najwyższej Ukraińskiej SRR w jednej z dzielnic Lwowa (z poparciem 59% wyborców). W maju 1990 wybrano go przewodniczącym Rady Ludowej (pierwszej organizacji opozycyjnej w Radzie Najwyższej Ukraińskiej SRR). Był jednym z autorów deklaracji niepodległości Ukrainy. Wystartował w wyborach prezydenckich z grudnia 1991, uzyskując 555 tys. głosów (1,7%) i zajmując piąte miejsce wśród sześciu kandydatów. W 1992 objął stanowisko pierwszego wicepremiera Ukrainy, które zajmował do 1993. W 1994 uzyskał reelekcję w tym samym okręgu lwowskim z poparciem ponad 60% wyborców. Cztery lata później został wybrany z listy krajowej Ludowego Ruchu Ukrainy, a w 2002 z ramienia Bloku Nasza Ukraina (jako kandydat Ukraińskiej Partii Ludowej).

W 2006 nie ubiegał się o reelekcję. W tym samym roku został mianowany przez prezydenta Wiktora Juszczenkę pełniącym obowiązki prezesa Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej. Funkcję tę pełnił do 2010.

Został członkiem rzeczywistym i członkiem prezydium Narodowej Ukraińskiej Akademii Nauk. Stanął na czele ukraińskiego związku weteranów II wojny światowej. Deklarował się jako zwolennik pojednania żołnierzy UPA i Armii Czerwonej. Opowiedział się za społeczną rehabilitacją Stepana Bandery^[2].

W 2016 został wyróżniony tytułem honorowego obywatela Lwowa^[3].

Odznaczenia

Bohater Ukrainy (2005)^[4]
Order Wolności (2016)^[5]
Order Księcia Jarosława Mądrego III klasy (2020)^[6]
Order Księcia Jarosława Mądrego IV klasy (2009)^[7]
Order Księcia Jarosława Mądrego V klasy (2001)^[8]
Order „Za zasługi” I klasy (2000)^[9]

Przypisy

↑ Anastasija Poja: У Львові помер Герой України, науковець і політик Ігор Юхновський. pravda.com.ua, 26 marca 2024. [dostęp 2024-03-26]. (ukr.).
↑ National Memory Institute will work to redeem Stepan Bandera’s honor. ukrinform.net, 19 grudnia 2008. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).
↑ Ігор Юхновський став «Почесним громадянином Львова». gazeta.lviv.ua, 7 kwietnia 2016. [dostęp 2016-05-15]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 1195/2005 Про присвоєння І. Юхновському звання Герой України. rada.gov.ua, 23 sierpnia 2005. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 533/2016 Про відзначення державними нагородами України з нагоди 25-ї річниці підтвердження всеукраїнським референдумом Акта проголошення незалежності України 1 грудня 1991 року. rada.gov.ua, 1 grudnia 2016. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 335/2020 «Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня незалежності України». president.gov.ua, 21 sierpnia 2020. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 26/2009 «Про відзначення державними нагородами України». rada.gov.ua, 16 stycznia 2009. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 697/2001 «Про відзначення державними нагородами України працівників підприємств, організацій та установ». rada.gov.ua, 21 sierpnia 2001. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).
↑ Указ Президента України № 1036/2000 «Про нагородження орденом „За заслуги”». rada.gov.ua, 30 sierpnia 2000. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

Bibliografia

Nota biograficzna na stronie pic.com.ua. [dostęp 2022-04-03]. (ukr.).

[1] Anastasija Poja: У Львові помер Герой України, науковець і політик Ігор Юхновський. pravda.com.ua, 26 marca 2024. [dostęp 2024-03-26]. (ukr.).

[2] National Memory Institute will work to redeem Stepan Bandera’s honor. ukrinform.net, 19 grudnia 2008. [dostęp 2016-05-15]. (ang.).

[3] Ігор Юхновський став «Почесним громадянином Львова». gazeta.lviv.ua, 7 kwietnia 2016. [dostęp 2016-05-15]. (ukr.).

[4] Указ Президента України № 1195/2005 Про присвоєння І. Юхновському звання Герой України. rada.gov.ua, 23 sierpnia 2005. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).

[5] Указ Президента України № 533/2016 Про відзначення державними нагородами України з нагоди 25-ї річниці підтвердження всеукраїнським референдумом Акта проголошення незалежності України 1 грудня 1991 року. rada.gov.ua, 1 grudnia 2016. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

[6] Указ Президента України № 335/2020 «Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня незалежності України». president.gov.ua, 21 sierpnia 2020. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

[7] Указ Президента України № 26/2009 «Про відзначення державними нагородами України». rada.gov.ua, 16 stycznia 2009. [dostęp 2021-08-25]. (ukr.).

[8] Указ Президента України № 697/2001 «Про відзначення державними нагородами України працівників підприємств, організацій та установ». rada.gov.ua, 21 sierpnia 2001. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

[9] Указ Президента України № 1036/2000 «Про нагородження орденом „За заслуги”». rada.gov.ua, 30 sierpnia 2000. [dostęp 2023-03-19]. (ukr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]