Ihor Kożan
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Ihor Wołodymyrowycz Kożan (ukr. Ігор Володимирович Кожан; ur. 17 stycznia 1953 we Lwowie) – ukraiński archiwista, działacz społeczno-kulturalny. Dyrektor generalny Muzeum Narodowego we Lwowie imienia Andrzeja Szeptyckiego (od 2005). Członek Ukraińskiego Komitetu Narodowego Międzynarodowej Rady Muzeów[1].
Biografia[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 17 stycznia 1953 r. we Lwowie[2].
Uczył się we Lwowskiej Specjalistycznej Szkole Średniej nr 8[3]. Ukończył Użhorodzki Uniwersytet Narodowy (1979, kierunek historia) oraz Narodowa Akademię Kadr Kierowniczych Kultury i Sztuki (2008)[2][3].
Studiując na Wydziale Historii Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki, został wciągnięty w falę represji rozpętanych przez władze przeciwko uświadomionym narodowo postaciom nauki i edukacji (1972–1973); za udział w dysydenckiej grupie studenckiej został wydalony z uczelni (1973) z uwagą „zachowanie niegodne tytułu studenta radzieckiego”[3][4][5].
W latach 1973–1975 służył w Armii Radzieckiej[3].
Pracował jako asystent laboratoryjny w Katedrze Muzealnictwa (1975–1976), starszy asystent laboratoryjny w Katedrze Karpatoznawstwa (1976–1980) Muzeum Etnografii i Rzemiosła Artystycznego Akademii Nauk ZSRR, młodszy pracownik naukowy we Lwowskim Oddziale Instytutu Historii Sztuki, Folkloru i Etnografii im. Rylskiego Akademii Nauk ZSRR (1980–1984), pedagog i nauczyciel dyscyplin społecznych we Lwowskim Kolegium Filmowym (1985–1988)[2][3][5][6].
Mówi biegle po niemiecku i polsku[3].
Muzeum Narodowe we Lwowie[edytuj | edytuj kod]
W Muzeum Narodowym we Lwowie im. Andrzeja Szeptyckiego pracował jako: młodszy pracownik naukowy (1988), kierownik działu sztuki ludowej (1989–1990), sekretarz naukowy (1990–1991), zastępca dyrektora ds. naukowych (1991–1994), kierownik działu wystaw i ekspozycji oraz pracy naukowej i edukacyjnej (1994–2005), dyrektor generalny (od 2005 do dziś)[2][6].
Na tej posadzie:
- aktywny uczestnik starań o zwrot do muzeum trzech zabytków ikonograficznych skradzionych (1984) z archiwum katedry ormiańskiej (2011, 2012)[3][5];
- z okazji 100-lecia założenia muzeum otrzymało status „narodowego” z nazwą „Muzeum Narodowe we Lwowie im. Andrzeja Szeptyckiego” (2005)[5];
- pracował przy zbiórkach funduszy, brał udział w ekspedycjach badawczych na terenie obwodów lwowskiego i tarnopolskiego[2];
- muzeum otrzymało w darze kolekcję dzieł i archiwum Horyn-Lewyckiej (Kanada)[2][5][7], kolekcję sztuki I. Nosyka (USA), archiwa S. Hordyńskiego (USA), W. Popowycza (Francja) i A. Lisikiewycza (USA)[3];
- autor i współautor 400 wystaw; wielu katalogów wystaw sztuki oraz publikacji naukowych i albumów z zakresu muzealnictwa i historii sztuki[2][5].
Stworzył muzea w obwodzie lwowskim, które w tym czasie funkcjonowały jako odrębne oddziały Muzeum Narodowego we Lwowie: Muzeum Ustianowycza (wieś Wołków, obwód lwowski), Muzeum Mychajła Biłasa (Truskawiec), Muzeum Łesia Kurbasa, Muzeum Bojkowszczyzny (wznowiło działalność) i Galerię Sztuki Dziecięcej (Sambor)[2][5].
W 1991 r. dołączył do grupy inicjatywnej na rzecz likwidacji lwowskiego oddziału Centralnego Muzeum Lenina i przekazania budynku Fundacji Naukowo-Artystycznej – Muzeum Narodowemu we Lwowie (ówczesna nazwa instytucji). Był współkuratorem aranżacji przestrzeni wystawienniczej w nowo przejętym budynku (1991–1993)[5].
Przyczynił się do rozwoju międzynarodowych relacji z muzeami i instytucjami naukowymi w Polsce, na Litwie, w Czechach, Rumunii, Austrii, Francji, Włoch, Niemczech, Meksyku, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych[2].
Działalność kulturalna i publiczna[edytuj | edytuj kod]
Przewodniczący Rady Muzealnej przy Ministerstwie Kultury Ukrainy (2010–2012)[5], Państwowej Komisji Egzaminacyjnej na Wydziale Historycznym Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki (2010–2015)[3].
Współzałożyciel i członek Fundacji Charytatywnej „Artes”. Członek Rady Publicznej „Święty Jerzy”, Rady Nadzorczej Lwowskiej Narodowej Akademii Sztuki[5].
Członek komitetów organizacyjnych przy Kurii Archieparchii Lwowskiej UKGK z okazji obchodów 200-lecia odnowienia Metropolii Galicyjskiej i utworzenia Archieparchii Lwowskiej; budowy pomników metropolity Andreja Szeptyckiego (2012–2015)[8] i ks. Emiliana Kowcza (2012, Przemyślany, obwód lwowski). Współkurator akcji artystycznej „200-lecie Metropolii Galicyjskiej” (2007)[3].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- Order „Za zasługi” 3 klasy (23 sierpnia 2022)[9]
- Zasłużony Działacz Sztuk Ukrainy (23 marca 2006)[10]
- Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” (2014)[3][11]
- Nagroda Pasquale Rotondi XXV edycji w kategorii „Nagroda Światowa-2023”[12]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Новітня історія України: Галичина 2008. Національний музей у Львові імені Андрея Шептицького. Генеральний директор — Кожан Ігор Володимирович. Український видавничий дім. [dostęp 2024-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-27)].
- ↑ a b c d e f g h i Забитівська, А. Кожан Ігор // Енциклопедія Львова / За ред. А. Козицького. — Львів: „Літопис”, 2010. — Т. 3. — s. 314—315.
- ↑ a b c d e f g h i j k Кожан Ігор Володимирович. Міністерство культури, молоді та спорту України. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-02-26)].
- ↑ Борис Козловський: Відмінники навчання, „не гідні звання радянського студента”.... Високий замок, 2012-09-27.
- ↑ a b c d e f g h i j Державні нагороди України. Кавалери та лауреати (том IX). Кожан Ігор Володимирович. Український видавничий дім.
- ↑ a b Олена Дуб: Нові заяви про старе. Україна молода, 2005-07-20.
- ↑ Електронна бібліотека „Культура України”. elib.nlu.org.ua. [dostęp 2021-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-18)].
- ↑ Рішення Львівської міської ради від 12 лютого 2010 року № 113 „Про утворення організаційного комітету зі спорудження пам’ятника митрополиту Андрею Шептицькому у м. Львові”
- ↑ Dekret Prezydenta Ukrainy z dnia 23 sierpnia 2022 r. nr 593/2022 „Про відзначення державними нагородами України з нагоди Дня Незалежності України”
- ↑ Dekret Prezydenta Ukrainy z dnia 23 marca 2006 r. nr 254/2006 „Про відзначення державними нагородами України”
- ↑ Вероніка Рой: На посаду директора музею імені Андрея Шептицького претендують двоє людей. Львівський портал, 2020-03-04.
- ↑ Директор музею ім. Шептицького здобув премію Ротонді за збереження мистецької спадщини під час війни. Еспресо, 2023-09-19.