Indiańska Wioska we Wrzeszczu

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Indiańska Wioska)
Dom szachulcowy przy ul. Nad Stawem 4 (2014, wyburzony w 2016)

Indiańska Wioska we Wrzeszczu – nieformalna nazwa osiedla parterowych domków, zbudowanych w początkach XX w.[1][2] w gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz Dolny.

Osiedle znajdowało się pomiędzy ulicą Tadeusza Kościuszki, aleją Żołnierzy Wyklętych[3], torami kolejowymi, ulicą Nad Stawem oraz stawem browarnym i wrzeszczańskim browarem. Osiedle przewidziano do wyburzenia w 2014[4] w związku z rozbudową centrum handlowego i budową Drogi Czerwonej[5][6] oraz układu dróg dojazdowych do centrum handlowego "Galeria Metropolia"[7] (otwartego 22.10.2016), tj. rozbudową ul. Nad Stawem (roboczo zwanej Nową Hynka)[7].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Środkowy odcinek ulicy Labesa na planie z 1899

Przed I wojną światową z inicjatywy członka rodziny królewskiej Fryderyka Zygmunta Pruskiego zbudowano tu pierwszy hangar[8] dla nowo powstającego lotniska we Wrzeszczu. Następnie z inicjatywy niemieckiej admiralicji, prawdopodobnie w drugiej połowie 1918 r. podjęto prace przy budowie szkoły pilotów. W skład kompleksu 11 parterowych baraków szachulcowej konstrukcji o dwuspadowym dachu krytym dachówką wejść miały: trzy budynki koszarowe, dwa magazyny, barak sanitarny, kantyna oficerska, budynek administracyjny, komendantura, strażnica i magazyn sprzętu przeciwpożarowego. Wobec zawieszenia broni podpisanego w listopadzie 1918, prace budowlane zostały wstrzymane, po czym - już po podpisaniu traktatu wersalskiego - Marynarka Wojenna kontynuowała prace budowlane, adaptując obiekty na funkcje mieszkalne. We wrześniu 1919 r. ukończone budynki, użytkowane czasowo przez eskadrę lotniczą gdańskiej policji bezpieczeństwa (Sicherheitspolizei) sprzedane zostały miastu. Osiedle w początkowych latach międzywojennych nazywane było Fliegerkaserne, czyli koszary lotników. Od 1920 r. osiedle zamieszkane było przez ludność cywilną[9]. W latach 30. znajdowała się tu szkoła SS, później magazyny Waffen SS[10].

Po 1945 roku zamieszkali tu Polacy przybyli głównie z Wileńszczyzny. Ulica Labesa (dzisiejsze ulice Nad Stawem i Lelewela) została przedzielona w 1918 roku budynkiem dyrekcji browaru na dwie ulice: część zachowała nazwę Labesweg (dzisiejsza ul. Lelewela), druga część nazwana została Am Kleinhammerteich (obecna: ul. Nad Stawem)[11]. Do 2014 roku zachowała się historyczna numeracja budynków na obu ulicach - właściwa dla jednej ulicy (budynki nr 1-5 wyburzono w latach 2014-15). Pierwotnym adresem browaru był Labesweg 6/7[12].

W 2021 przystąpiono tu do budowy biurowca "Punkt", z 3-piętrową pierzeją od ul. Nad Stawem i 5-piętrową od ul. Kościuszki[13][14].

Odwołania w kulturze[edytuj | edytuj kod]

Nazwa osiedla występuje na 183. stronie "Psich lat" Güntera Grassa (trzeciej części Trylogii Gdańskiej): opisani tam są "chłopaki z Indiańskiej Wioski", kąpiący się w śmierdzącym stawie przy browarze. Pisarz wspominał też czarny dym z browarnego komina, unoszący się nad Indiańską Wioską. Grass nazwę wyprowadzał od mieszkających tu "czerwonych", czyli komunistów[2][15]. Pisarz mieszkał w dzieciństwie przy przedwojennej ulicy Labesweg, będącej przedłużeniem obecnej ul. Nad Stawem.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Nad Stawem we Wrzeszczu. Rodziny czekają na przeprowadzkę i skarżą się na opieszałość władz. [dostęp 2014-04-26].
  2. ↑ a b Gdańsk: Tajemnicza Indiańska Wioska w centrum Wrzeszcza może niedługo zniknąć z mapy miasta. [dostęp 2014-04-26].
  3. ↑ Gdańsk też ma aleję Żołnierzy Wyklętych. [dostęp 2014-04-26].
  4. ↑ Wioska Indiańska drży o przyszłość. Co z domami do wyburzenia przy ul. Nad Stawem we Wrzeszczu?. [dostęp 2014-04-26].
  5. ↑ Indiańska Wioska. wikimapia. [dostęp 2015-07-24].
  6. ↑ Droga Czerwona. Zbawienie czy zagłada Wrzeszcza?. [dostęp 2014-04-26].
  7. ↑ a b Ewa Karendys Układ drogowy dla Galerii Metropolia powstanie do połowy września przyszłego roku, Gazeta.pl Trójmiasto, 11.07.2014 [dostęp 13 lipca 2014]
  8. ↑ Najpierw był hangar. Lotnisko w dawnym Gdańsku. [dostęp 2014-04-26].
  9. ↑ Jan Daniluk: TRYPTYK „INDIAŃSKIEJ WIOSKI” – GENEZA POWSTANIA. [dostęp 2016-12-13].
  10. ↑ Jan Daniluk: Historia "indiańskiej wioski" we Wrzeszczu. [dostęp 2016-12-13].
  11. ↑ Dawne nazwy ulic gdańskich. [dostęp 2014-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 maja 2017)].
  12. ↑ Spacer po Dolnym Wrzeszczu, czyli jak deszcz przestraszył się iBedekerowiczów. [dostęp 2014-04-26].
  13. ↑ Nowy biurowiec wyrośnie na tyłach Galerii Bałtyckiej. Zajmie działkę po pruskich domkach
  14. ↑ Na granicy Wrzeszcza i Zaspy powstaje nowy biurowiec. Punkt ma być gotowy za dwa lata
  15. ↑ Piotr Celej: Rozbiorą legendarną Wioskę Indian, by wybudować drogę do centrum handlowego. Gazeta.pl Trójmiasto, 25.04.2014. [dostęp 2014-05-02].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Indiańska_Wioska_we_Wrzeszczu&oldid=73470751”