Ineczka maskowa

Ineczka maskowa
	Incaspiza personata
	(Salvin, 1895)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	tanagrowate
Podrodzina	żółtonosy
Rodzaj	Incaspiza
Gatunek	ineczka maskowa
Synonimy
	Haemophila personata Salvin, 1895; Incaspiza pulchra personata (Salvin, 1895);
	Haemophila personata Salvin, 1895; Incaspiza pulchra personata (Salvin, 1895);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ineczka maskowa^[4]^[5] (Incaspiza personata) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae), występujący w zachodniej części Ameryki Południowej – jest endemitem zachodnich zboczy peruwiańskich Andów. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[3].

Systematyka

Pierwszego naukowego opisu gatunku dokonał angielski przyrodnik Osbert Salvin w 1895 roku, nadając mu nazwę Haemophila personata. Opis ukazał się na łamach czasopisma „Novitates Zoologicae”. Jako miejsce typowe autor wskazał okolice Cajamarca w Peru^[2]^[6]. Takson ten był niekiedy łączony w jeden gatunek z ineczką wspaniałą (Incaspiza pulchra) i ineczką szaroskrzydłą (Incaspiza ortizi)^[7], ale badania genetyczne wykazały znaczące różnice między nimi i są one obecnie traktowane jako osobne gatunki^[8]. Nie wyróżnia się podgatunków^[9]^[10]^[11].

Etymologia

Incaspiza: Inkowie, rdzenni mieszkańcy Peru w czasie hiszpańskiej konkwisty; greckie σπιζα spiza – „zięba” < σπιζω spizō – „ćwierkać”^[12].
personata: łac. personatus – „maskowy"^[13].

Morfologia

Niewielki ptak o silnym, dosyć smukłym, szpiczastym i lekko zaokrąglonym żółtym dziobie. Nogi pomarańczowo-żółte. Tęczówki brązowe. Głowa w kolorze szarym, z lekkim brązowawym przebarwieniem na tyle korony i karku. Podgardle, gardło i przestrzeń pomiędzy dziobem a okiem czarne. Za okiem cieniutka czarna linia. Szyja i pierś szare. Dolna część brzucha biaława, boki płowoszare. Pokrywy skrzydeł rdzawobrązowe, grzbiet i kuper brązowawe. Ogon czarniawy z białawymi zewnętrznymi krawędziami sterówek. Nie występuje dymorfizm płciowy. Młode osobniki są bardziej matowo ubarwione niż osobniki dorosłe, nie mają czarnych elementów na głowie, dziób i nogi matowożółte^[8]^[7].

Długość ciała 16,5–18 cm, masa ciała 29,5–33 g^[8]^[7].

Zasięg występowania

Ineczka maskowa występuje na niewielkim obszarze zachodniego i północno-zachodniego Peru, na zachodnich stokach Andów w górnym biegu rzeki Marañón (w regionach Ancash, Cajamarca, we wschodniej części La Libertad i zachodniej części Huánuco). Jest gatunkiem osiadłym^[8]. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 91,8 tys. km²^[14].

Ekologia

Jego głównym habitatem są suche zbocza z kaktusami i agawami oraz z pują Raimondiego. Występuje na wysokościach 2300–4000 m n.p.m.^[8]; BirdLife International podaje zakres wysokości: 1800–3000, sporadycznie do 4000 m n.p.m.^[14] Długość pokolenia jest określana na 3,8 roku^[14]. Żeruje samotnie lub w parach, głównie na ziemi^[8].

Rozmnażanie

Niewiele wiadomo o rozrodzie tego gatunku. Samce w kondycji lęgowej obserwowano pomiędzy końcem marca a czerwcem, a podloty w maju^[8].

Status i ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ineczka maskowa jest klasyfikowana jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako rzadki i rozmieszczony punktowo. Trend populacji uznawany jest za stabilny, z powodu braku widocznych zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się habitatu^[3]^[14].

Przypisy

↑ Incaspiza personata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Denis Lepage: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata (Salvin, O 1895). Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Incaspiza personata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 - TANAGROWATE - TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-16].
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.
↑ O. Salvin. On birds collected in Peru by Mr. O. T. Baron. „Novitates zoologicae : a journal of zoology in connection with the Tring Museum”. 2, s. 8, 1895. (ang. • łac.).
↑ ^a ^b ^c Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 620–621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Alvaro Jaramillo: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-11-16]. (ang.).
↑ Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-15] (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-16]. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-16] .
↑ Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).
↑ personata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-16] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Rufous-backed Inca-finch Incaspiza personata. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].

[itis-1] Incaspiza personata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[AviBase-2] Denis Lepage: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata (Salvin, O 1895). Avibase, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).

[iucn-3] Incaspiza personata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: THRAUPIDAE Cabanis, 1847 - TANAGROWATE - TANAGERS (wersja: 2022-08-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-12-16].

[mc-5] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 371, 1999.

[oryg-6] O. Salvin. On birds collected in Peru by Mr. O. T. Baron. „Novitates zoologicae : a journal of zoology in connection with the Tring Museum”. 2, s. 8, 1895. (ang. • łac.).

[HBW_16-7] Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 620–621. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).

[botw-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Alvaro Jaramillo: Rufous-backed Inca-Finch Incaspiza personata, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-11-16]. (ang.).

[Zoon-9] Alan P.A.P. Peterson Alan P.A.P., PASSERIFORMES (Wersja: 2021-12-25) [online], Zoonomen Nomenclatural data, 2022 [dostęp 2022-12-15] (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-12-16]. (ang.).

[hbwcheck6b-11] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6b [online], lipiec 2022 [dostęp 2022-12-16] .

[12] Incaspiza, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-15] (ang.).

[13] personata, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-12-16] (ang.).

[birdlife-14] Rufous-backed Inca-finch Incaspiza personata. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-12-16]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]